مشتقه کالایی در ۱۴۰۳
رضا محمدی اکباتان
سال ۱۴۰۳ سالی پر از اتفاقات سیاسی بود و در روزهای پایانی سال نیز شاهد سقف‌شکنی‌‌های پی در پی طلای جهانی و ورود دلار به نزدیکی ۱۰۰هزار تومان بودیم.
سال ۱۴۰۳ به همه ثابت کرد که باید سبدی از دارایی تشکیل داد و به یک دارایی برای سرمایه‌گذاری اکتفا نکرد. بازار سرمایه نیز به زیبایی هرچه تمام‌‌‌تر برای این مهم نقش ایفا کرد. بازار سرمایه در حال حاضر فقط شامل شرکت‌های بورسی نیست. صندوق‌های طلا، صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های زعفران، صندوق‌های املاک و مستغلات و احتمالا به‌زودی صندوق‌های رمزارز، صندوق‌های مختلفی هستند که در بازار سرمایه معامله می‌شوند و این سبد هر روز تکمیل‌تر می‌شود.
در سال ۱۴۰۳ زعفران و صندوق‌های زعفرانی برخلاف سال ۱۴۰۲ که بیشترین بازدهی را نسبت به تمام بازارهای مالی داشتند، سود زیادی را عاید سرمایه‌گذاران خود نکردند و به همراه شاخص کل وزن بازدهی زیر ۱۰درصد داشتند. بارندگی مناسب و افزایش برداشت زعفران و در نتیجه افزایش عرضه، علت این بازدهی اندک بود. شاخص کل بورس نیز به‌جز یک مقطع تقریبا سه‌ماهه پس از رای آوردن ترامپ سال پرفراز و نشیبی را سپری کرد و بازدهی آن کمتر از سود بانکی بود. سیاست سرکوب نرخ نیمایی، نرخ بهره بالا و خطر ریسک سیستماتیک از عواملی بودند که باعث شدند بورس در کل روزهای خوبی را سپری نکند. اما جذاب‌‌‌ترین بازار سال گذشته، بازار طلایی بود. طی سال ۱۴۰۳ تمامی صندوق‌های طلا توانستند بازدهی بیش از ۱۰۰درصدی ایجاد کنند. صندوق‌های طلایی در سال گذشته به صورت میانگین ۱۲۱درصد رشد داشتند که این میزان بیشتر از دلار با بازدهی ۶۰درصد و اونس با بازدهی ۳۷درصد بوده است.
ارزش دلاری صندوق‌های طلا از ۵۰۷میلیون دلار در ابتدای سال به ۱۵۴۵میلیون دلار در انتهای سال رسید و حداکثر این میزان در بهمن‌ماه بود که به ۱۶۲۷میلیون دلار رسید و ۲۰۴درصد رشد معادل ۱۰۳۸میلیون دلار داشت. یکی از بزرگ‌ترین و بهترین اتفاقات در بازار مالی سال گذشته، ورود نقره به بازار مالی بود. این فلز گران‌بها که قبلا در معاملات آتی حضور داشت، اما به علت نقدشوندگی پایین با استقبال سرمایه‌گذاران روبه‌رو نشده بود، این بار با شیوهای جدید و به صورت گواهی سپرده‌‌‌های شمش‌‌‌های یک‌کیلویی از ۲۰آذر ۱۴۰۳ وارد بورس‌کالا و قراردادهای آتی آن راه‌‌‌اندازی شد. اولین معامله گواهی سپرده شمش نقره ۸۸ هزار و ۵۰ تومان قیمت‌گذاری شد و در انتهای اسفند با قیمت پایانی بیش از ۱۰۸ هزار تومان به معاملات خود در سال ۱۴۰۳ پایان داد. صندوق‌های طلا وجه حاصل از سرمایه‌گذاری افراد را بر روی سکه طلا، شمش طلا و به‌تازگی روی نقره سرمایه‌گذاری می‌کنند.
روند تغییر ترکیب شمش و سکه در پرتفوی صندوق‌های طلا از ابتدای سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که میانگین شمش از ۵۹درصد در فروردین‌ماه ۱۴۰۳ به حداکثر میزان خود یعنی ۸۱درصد در بهمن‌ماه و در اسفند با کاهش ۳درصدی به ۷۸درصد رسید. در شرایطی که نوسانات ارزی و تورم بر قدرت خرید مردم تاثیر مستقیم دارد، خرید طلا به‌عنوان یکی از روش‌های قدیمی ذخیره ارزش بار دیگر در بین مردم داغ شده است. در این بین در هر کوی و برزن و سایتی تبلیغات خرید طلا را می‌بینید. موضوع مهم در این زمینه انتخاب روش هوشمندانه و مطمئن برای سرمایه‌گذاری است که طبق اعلام مراجع نظارتی و اطلاع‌رسانی‌های پی در پی مردم باید نهایت دقت و احتیاط را برای سرمایه‌گذاری در طلا داشته باشند و از مهم‌ترین این موارد می‌توان به چهار نکته زیر اشاره کرد:
۱.وجود مجوز و نظارت قانونی و رسمی؛
۲.تضمین اصالت و کیفیت طلا؛
۳.امنیت اطلاعات و معاملات؛
۴.شفافیت قیمتی و هزینه‌ها.
در گذشته تنها رقیب صندوق طلای بورسی، بازار سنتی و فیزیکی با معاملات طلای آب‌شده و زیورآلات بود؛ اما از سال گذشته این صندوق‌ها رقیبی جدی به نام پلتفرم‌های آنلاین را در مقابل خود می‌بینند. صندوق‌های طلای بورسی در این بین کمترین کارمزد را به خود اختصاص می‌دهند و طلای فیزیکی بیشترین کارمزد را دارد. دسترسی به پلتفرم‌های آنلاین از طریق اپلیکیشن است و پشتوانه‌های نظارتی بسته به پلتفرم متفاوت است. معاملات صندوق‌های طلای بورسی را با اخذ کد بورسی و با نظارت سازمان بورس به‌راحتی می‌توان انجام داد و اتحادیه طلا هم به‌عنوان نهاد نظارتی بر طلای فیزیکی ایفای نقش می‌کند. اصلی‌ترین علت گرایش مردم به اپلیکیشن‌های خرید طلا سهولت معاملات است. صندوق‌های طلای بورسی به‌عنوان فعالان قدیمی‌تر بازار طلا فعالیت خود را از سال ۱۳۹۶ آغاز کردند.
در حال حاضر بالغ بر 21صندوق طلا در بازار سرمایه کشور فعال هستند و هر دارایی طلای خریداری‌شده از بورس پشتوانه طلای 24عیار آزمایش‌شده در خزانه‌های بورس‌کالا را دارد. امروزه با سرمایه اندک می‌توانید از طریق صندوق‌های طلا به شیوهای امن و نظارت‌شده و با مجوزهای رسمی و قوانین سخت‌گیرانه برای صندوق‌ها، در بازار طلا سرمایه‌گذاری کنید. نکته جذاب معاملات طلا در بورس، معافیت مالیاتی این صندوق‌ها برخلاف معاملات طلا در بازار آزاد است. به‌واسطه معاملات طلا در بازار سرمایه، شرایط معادن طلا به‌عنوان عرضه‌کنندگان نیز به مراتب بهتر از گذشته شده و شاهد رشد تولید این فلز ارزشمند، ایجاد طرح‌های توسعه‌ای تولید و تقویت منابع طلای کشور هستیم. بورس‌کالا برای پاسخ‌گویی به نیاز سرمایه‌گذاران پایان ساعت معاملاتی صندوق‌های طلا را از ساعت 15 به 18 از روز دوشنبه 18فروردین تغییر داده تا همه مردم بتوانند از شنبه تا چهارشنبه از ساعت 12 تا 18 (با نیم‌ساعت پیش‌گشایش از ساعت 11:30) در بازاری امن، آسان و بدون امکان تقلب سرمایه‌گذاری کنند. در کنار صندوق‌های طلا اگر مردم به سرمایه‌گذاری مستقیم بر روی طلا علاقه داشته باشند، می‌توانند گواهی سپرده شمش طلا را با دریافت کد مالی خریداری کنند (گواهی سپرده شمش طلا پنج‌شنبه‌ها از ساعت 12 تا 15:30 ساعت پیش‌گشایش معامله می‌شود).
رکورد جدید در بازار مالی بورس‌کالای ایران
در پایان سال 1403 ارزش معاملات در بازار صندوق‌های کالایی، گواهی سپرده کالایی، بازار مشتقه و سلف موازی استاندارد از مرز 600هزار میلیارد تومان عبور کرد. این عدد رشد چشم‌گیر بیش از300درصدی را نسبت به سال 1402 (به ارزش 147هزار میلیارد تومان) نشان می‌دهد و گویای توسعه چشم‌گیر بازار مالی بورس‌کالای ایران در بازار سرمایه کشور است. علاوه بر بازار طلا و التهابات مخصوص به آن در صندوق‌ها، سال گذشته معاملات مشتقه طلا نیز در سه‌نماد طلای لوتوس، کهربا و دنای زاگرس روزهای پرنوسانی را سپری کرد. این نوسانات تا ابتدای 1404 هم ادامه داشت و شاهد بازارهای جبرانی هیجان‌انگیز در روزهای ابتدایی سال بودیم. معاملات آتی به دلیل برخورداری از مزایایی همچون معاملات دوطرفه و اهرمی و امکان کسب سود‌های چند برابری در ریزش و رشد بازار، از قدیم‌الایام مورد استقبال سرمایه‌گذاران بوده و با اضافه شدن معاملات آتی گواهی سپرده نقره، افزایش صندوق‌های طلا و حضور یار همیشگی این بازار یعنی طلای سرخ پررونق‌تر هم شده است. اصلی‌ترین اتفاقی که می‌تواند در سال جدید بازار مشتقه کالایی را توسعه دهد، حذف حساب در اختیار است که به عنوان یک چالش بزرگ برای افتتاح حساب مشتقه، مشتریان را می‌آزارد.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات