تقابل ریسک‌ها و پتانسیل‌های بازار سهام در پاییز
عرفان رحمانی/ تحلیلگر بازار سرمایه
بازار سهام پس از حدود سه ماه کم‌رمقی توانست شهریور سبزی را پشت‌سر بگذارد، با این‌وجود سبزی بازار در واپسین لحظات تابستان چندان باثبات نبود و هفته پایانی شهریور و دهه‌اول مهرماه اوضاع برای سهامداران بازار سرمایه خوب سپری نشده‌است.
به‌طور معمول پاییز فصل خوبی برای بورسی‌‌‌‌‌‌‌‌ها قلمداد می‌شود و سال‌جاری نیز سهامداران همچنان چشم‌انتظار بهبود شرایط بازار در پاییز هستند. معمولا تسویه اعتباری کار‌‌گزاری‌‌‌‌‌‌‌‌ها در پایان شهریور هر سال عرضه‌ها را با افزایش محسوسی روبه‌رو می‌کند و بعد از اتمام آن و شروع پاییز بازار با یک موج تقاضای جدید روبه‌رو می‌شود، با این‌وجود در سال‌جاری به دلیل تعطیلیهای مکرر ابتدای مهرماه، افزایش نرخ بهره بین‌بانکی و از همه مهم‌تر پذیرهنویسیهای انجام‌شده طی یک ماه اخیر، افزایش تقاضای چندانی در بازار مشاهده نشد.
تقاضا برای تاسیس صندوق‌های بخشی توسط مدیران صندوق‌ها در یک ماه گذشته رونق قابل‌توجهی گرفته و تسهیل صدور مجوز برای تاسیس باعث شد ۱۰صندوق طی دو ماه اخیر پذیره‌نویسی شوند که حدود ۴هزار و ۵۰۰میلیارد تومان نقدینگی از بازار جذب‌شده و از آنجایی‌که اکثر این صندوق‌ها همچنان مجوز فعالیت نگرفته‌اند این نقدینگی تا به حال وارد بازار نشده‌است و انتظار می‌رود با صدور مجوز فعالیت این صندوق‌ها، بخشی از منابع جذب‌شده به‌طور مستقیم وارد بازار شود و تقاضا را برای سهام با افزایش روبه‌رو کند.
این مورد می‌تواند یکی از عوامل محرک بازار برای روزهای آتی باشد چراکه در زمانی‌که میانگین ارزش معاملات روزانه سهام به کمتر از ۴هزار میلیارد‌تومان رسیده است، تزریق ۴هزار و ۵۰۰میلیارد‌تومان منابع از طریق صندوق‌های بخشی پذیره‌نویسی‌شده عدد قابل‌توجهی است و می‌تواند موجی از تقاضا برای سهام را به‌وجود آورد. بی‌رمقی این روزهای بازار و حجم معاملات پایین آن چندان عجیب به‌نظر نمی‌رسد، در شرایطی که سهامداران در بلاتکلیفی عجیبی گرفتار شده‌اند نمی‌توان انتظار بازاری پررونق را داشت. این سردرگمی علاوه‌بر اینکه در شرایط داخلی کشور مشهود است، در وضعیت بازارهای جهانی نیز احساس می‌شود.
در هفتههای اخیر بازارهای جهانی نوسانات شدیدی را به خود دیدند و از مهم‌ترین آنها می‌توان به قیمت نفت اشاره کرد که در بازه حدودا یک هفته‌ای ریزش ۱۰دلاری را تجربه کرده‌است، این کاهش قیمت باعث شد کرک‌اسپرد محصولات نفتی که تعیین‌کننده سود شرکتهای پالایشی است کاهش قابل‌توجهی را ثبت کند تا جایی‌که کرک‌اسپرد بنزین طی دو روز ریزش حدود ۴۰درصدی را به خود ببیند. کامودیتیهای دیگر نیز شرایط مشابهی با نفت را تجربه کردند و نوسانات شدیدی را در قیمتهای خود طی یک ماه گذشته داشته‌اند.
از طرفی بیش از ۶۰درصد از شرکتهای حاضر در بازار بورس نیز کامودیتی‌محور هستند و تغییر قیمت این محصولات تاثیر مستقیمی بر روند سودآوری آنها دارد و نوسانات شدید یک ماه اخیر باعث تردید در تصمیم‌گیری بین فعالان بازار سهام شده‌است. البته در چند روز اخیر تنش‌های بین‌المللی روند بازارهای جهانی را با تلاطم همراه کرده و بازارهای جهانی به‌خصوص بازار طلای‌سیاه روز دوشنبه با حدود ۴درصد افزایش قیمت به استقبال هفته جدید رفتند. با این وجود در کنار شرایط بی‌ثبات در بازارهای جهانی سایه ریسک سیستماتیک بر بازار بیش از پیش احساس می‌شود و به‌نظر می‌رسد این عامل غیر‌قابل پیش‌بینی نیز یکی از علتهای قرمزی بازار باشد؛ ریسک سیستماتیک امروز بازار را می‌توان به دو بخش داخلی و خارجی تقسیم کرد.
ریسک سیستماتیک خارجی؛ در واقع همان افزایش تنش در خاورمیانه است اما ریسک سیستماتیک داخلی که بسیار جدی‌تر از قبل شده، صحبتهای غیرکارشناسی برخی از سیاستگذاران درخصوص تغییر نحوه قیمت‌گذاری محصولات و خروج آنها از سیستم بورس‌کالا است که به‌نظر تاکنون توسط مقامات مربوطه مثل وزارت اقتصاد رد شده‌است، اما تجربه گذشته باعث‌شده تا صرفا چنین مشکلاتی ریسک سرمایه‌گذاری را بین فعالان بازار افزایش دهند.
سرمایه‌گذاران به‌طور معمول در شرایطی که بلاتکلیفی تا حد زیادی بازار سهام را دربر گرفته‌است، سعی می‌کنند سرمایه خود را در بازارهایی با ریسک کمتر نگهداری کنند و در زمانی‌که ثبات بیشتری برقرار شد با خیالی آسوده‌تر در بازار سهام سرمایه‌گذاری کنند، با این‌وجود باید اظهار کرد که نرخ سود جذاب‌تر صندوق‌های درآمد ثابت نسبت به سالیان گذشته نیز باعث‌شده تا سرمایه‌ها فعلا به این سمت سوق داده شود؛ به‌طوری که جذب ۱۵هزار میلیارد‌تومان سرمایه توسط صندوق‌های با درآمد ثابت در فصل تابستان نیز این فرضیه را اثبات می‌کند. باوجود تمام ریسکهای نامبرده، بازار زیر سایه تنش‌های بین‌المللی در چند روز اخیر شرایط ناپایدار و بی‌ثباتی را تجربه می‌کند و روزهای سرخ‌پوش بازار وارد مرحله جدیدی شده‌است.
همچنین سکه در بازار آزاد با حبابی نزدیک به ۳۰درصد درحال معامله است و بازار خودرو تحت‌تاثیر اخبار واردات هر روز کفهای قیمتی جدیدی را ثبت می‌کند؛ از طرفی بازار ملک در رکود به‌سر می‌برد و چالش نقدشوندگی در این نوع از دارایی طی یک سال‌گذشته بسیار افزایش داشته‌است اما بازار سهام که ۵۰درصد آن با دلار توافقی حدود ۳۷هزار‌تومانی مبادله می‌شود، بازهم از نسبتهای جذابی برخوردار است و جذابیت سرمایه‌گذاری در آن وجود دارد.
در صورتی‌که ثبات به بازارهای جهانی بازگردد و سایه ریسک سیستماتیک بر بازار سهام کمتر شود، می‌توان بازار سهام را ارزنده‌ترین بازار از لحاظ مولفههای مالی دانست و امسال نیز پاییز خوبی را برای آن متصور بود، بنابراین باید منتظر ماند و دید این تنش‌ها به کجا ختم خواهد شد و یکی از متغیر‌های اصلی افت و خیز که نرخ ارز است و در چند روز گذشته حدود ۴هزار‌تومان رشد قیمت داشته، بازار را به کدام جهت هدایت خواهد کرد.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات