نظارت بر بازار با معاملات الگوریتمی
دنیای‌اقتصاد- محمدفاضل نوربخش : توسعه بازارهای مالی بدون توسعه ابزارها و نهادهای مالی غیرممکن است. با طراحی و گسترش ابزارهای مالی جدید نیاز به روش‌های معاملاتی جدید، سریع و هوشمند هم اجتناب‌ناپذیر است. معاملات الگوریتمی راهکاری برای پاسخگویی به این نیاز جدید معاملاتی است. استفاده از روش‌های معاملات الگوریتمی می‌تواند علاوه‌بر فراهم‌شدن امکان کسب سود آربیتراژی فرصت‌های موجود در بازار، امکان خرید با حجم بالا و قیمت‌های مناسب سهام در عملیات بازارگردانی را نیز میسر کند.
بازارگردان‌ها طبق قوانین در عملیات بازارگردانی سهام شرکت‌ها باید به‌طور مستمر و در قیمت‌های مشخص درخواست‌های خرید یا فروش را در سیستم معاملاتی وارد کنند و در صورت انجام معامله باید مجددا سفارش‌های جدید را وارد کنند. استفاده از سیستمهای معاملات الگوریتمی می‌تواند با افزایش سرعت عملیات بازارگردانی و تعیین و تغییر حجم و مبلغ سفارش‌ها در سیستم معاملات، امکان کسب سود از محل عملیات بازارگردانی برای بازارگردان را تسهیل کند. علاوه‌بر این مزایای استفاده از روش‌های هوشمند الگوریتمی در نظام معاملاتی سرمایه‌گذاران و ضرورت استفاده از الگوریتم‌ها در معاملات موجب می‌شود سرمایه‌گذاران و معامله‌گران به اطلاعاتی از قبیل ریزمعاملات، تعداد و ترکیب سفارش‌های خرید و فروش در بازار سهام یا به‌عبارت دیگر عمق بازار و همچنین اخبار لحظه‌‌‌‌‌‌ای تاثیرگذار بر بازار سهام دسترسی پیدا کنند.
ظهور نسخه‌‌‌‌‌‌های آزمایشی معاملات الگوریتمی؟
استفاده صندوق‌ها و سبدگردان‌‌‌‌‌‌ها یا اشخاص حقوقی از سیستم معاملات الگوریتمی برای انجام سفارش‌های خود که آن‌هم با توجه به قوانین و ضوابط خاص خود صورت می‌گیرد، می‌تواند با واگرایی در ارزش خرید نسبت به کلیت بازار همراه شود، اما حال سوال این است که؛ آیا حضور روبات‌های معامله‌‌‌‌‌‌گر در بازار سهام ایران در روند و سرعت تغییرات قیمت‌ها می‌تواند تاثیرگذار باشد؟ و اینکه با توجه به پایین‌بودن ارزش معاملات خرد بورس اوراق‌بهادار تهران در اکثر روزهای سال، معاملات الگوریتمی ضریب و تاثیر بالایی در مقدار این ارزش معاملات خرد دارند یا خیر، مسائلی است که می‌توان در قالب چند سناریو مطرح کرد. اول اینکه عدم‌رعایت الزامات قانونی معاملات الگوریتمی و فعالیت بازارگردانی و نحوه و میزان استفاده از آن با توجه به عمق بازار سهام ایران را عامل زیان مستمر سهامداران می‌توان قلمداد کرد. همین موضوع باعث‌شده تا بر لزوم نظارت بر اجرای صحیح قوانین و دستورالعمل‌های قانونی تاکید شود و به‌صورت دستوری و با محدودیت‌هایی بنا به برخی از شنیده‌‌‌‌‌‌ها این اقدامات صورت گیرد. مقوله دوم این است که بازار سرمایه ایران، بازاری ایزوله نیست و نمی‌توان مشکلات بازار اعم از تغییرات زیاد، سریع و هیجانی ارزش معاملات خرد و متغیرهای دیگری همچون ورود یا خروج پول حقیقی‌‌‌‌‌‌ها را تنها به معاملات الگوریتمی نسبت داد، پس حذف این مورد یعنی معاملات الگوریتمی که خود تا حد زیادی ارزش معاملات خرد بالایی را به تنهایی رقم نمی‌زند نیز نمی‌تواند مشکلات را در بازار حل کند. این دست از معاملات در گذشته نیز وجود داشته و شاهد آن بودیم که با حذف آن لطمات جانبی دیگری به بازار سهام وارد شد، زیرا در حالت عادی بازار سرمایه ایران سرشار از هیجان بالفعل و بالقوه‌‌‌‌‌‌ای است که تنش‌های زیادی را در جهت مثبت و منفی وارد می‌کند، لذا حضور و تقویت این قبیل سیستمهای هوشمند می‌تواند به کمک بازارگردان‌ها باعث تقویت یا حتی حرکت آرام قیمت‌ها به‌صورت برآیندی در جهت صعودی شود یا حتی مانع ریزش‌‌‌‌‌‌های بسیار پرشیب شود. مورد سوم را می‌توان این‌گونه بیان کرد که با حذف دستوری معاملات الگوریتمی باید مشکلات گسترده دیگر در سطح اقتصاد کلان نیز حل شود.
از آنجا‌که می‌توان تا حدودی گفت؛ بورس آینه اقتصاد است و وضعیت این روزهای بورس خبر از حال بیمار و رکودی و پر از ترس و هیجان اقتصاد ایران می‌دهد؛ که در نتیجه آن سرمایه‌گذاران به دلیل ابهامات سیاسی و اقتصادی فراوان چشم‌‌‌‌‌‌انداز روشنی برای اقتصاد متصور نیستند، پس باید در این نوع از تصمیم‌گیری‌‌‌‌‌‌ها برای استفاده یا عدم‌استفاده از سیستمهای هوشمند تمام جوانب و ابعاد آن درنظر گرفته شود، بنابراین در صورتی‌که سیاست‌ها مبتنی‌بر این است که از این قبیل سیستمهای هوشمند بیشتر استفاده شود یا به‌منظور کنترل و بازار‌سازی مورد بهره‌برداری قرار بگیرد، لازم به ذکر است که باید بسیار دقت شود، زیرا که استفاده از استراتژی‌های پایه همانند حجمی، اختلاف قیمتی و ارزش معاملاتی و تعداد سفارش‌ها با توجه به شرایط بازار از نظر متغیرهای کلی همچون خالص تغییر مالکیت و ارزش معاملات و سرانه خرید و فروش و قدرت خریدار در سهام و همچنین ارزش خرید و فروش برای حقیقی و حقوقی آن در سهم، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله، اختیارات و اوراق‌بدهی و... می‌تواند آسیب‌‌‌‌‌‌زا باشد یا در مقاطعی آمار معاملات الگوریتمی در جوانب مختلف همچون تعداد موفقیت‌‌‌‌‌‌ها در کسب سود آربیتراژی یا مثبت‌بودن برآیند ارزش خرید معاملات مطلوب و نشان از رونق و سبزپوشی یا حتی به‌عبارتی سودآوری معاملات به وسیله الگوریتم را نشان دهد، اما در بلندمدت ممکن است در صورت عدم‌بومی‌سازی آن متناسب با شرایط بنیادی و کلان اقتصاد کشور صنایع و عمق و شدت و سرعت بازار و معاملات نتایج به‌صورت کلی بالعکس شود و نشان از ناکارآ بودن سیستمهای معاملات الگوریتمی بازار سهام ایران باشد.
بنابراین آمار منتشرشده اطلاعات تکمیلی معاملات بازارسرمایه، خالص ارزش خرید معاملات الگوریتمی در بازار خرد سهام و صندوق‌های سهامی که به‌تازگی توسط مهدی صبائی، سخنگوی سازمان بورس و اوراق‌بهادار منتشرشده، می‌تواند صرفا یک نسخه آماری از شبیه‌‌‌‌‌‌سازی (Back Test) سیستم الگوریتمی در جامعه آماری واقعی باشد که به‌صورت مقطعی و با تعداد آزمایش پایین برای روبات انجام‌شده و با برآیند مثبتی همراه بوده‌است، لذا پایین‌بودن ارزش خرید ذکرشده و بسیار پرنوسان و گاهی نیز با حضور تناوب منقطع و تاخیری نمی‌تواند انگیزه‌‌‌‌‌‌ای برای رشد کلیت بازار یا تغییر جهت آن ایجاد کند، در صورتی‌که این آمار سیر صعودی داشته‌باشد و آمار نسخه‌‌‌‌‌‌های آزمایشی روبات برای بیش از 2هزار معامله مثبت صورت‌گرفته باشد و متغیرهای کلان و اصلی بازار را نیز تحت‌‌‌‌‌‌الشعاع قرار دهد، می‌تواند مفید واقع‌شود.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات