راز حباب منفی اهرمی‌‌‌ها
دنیای اقتصاد - علی قاسمی : یکی از شاخصهای سلامت بازارگردانی صندوق‌های سرمایه‌گذاری، نزدیک بودن قیمت معامله با خالص ارزش روز داراییهای صندوق‌هاست. صندوق‌های اهرمی به‌‌‌عنوان یکی از ابزارهای نوین و جذاب بازار سرمایه، طی چند ماه اخیر با پدیده‌‌‌ای تحت عنوان «تداوم حباب منفی» مواجه بوده‌‌‌اند. به عبارت دیگر قیمت تابلوی اهرمی‌‌‌ها بسیار کمتر از NAV آن است؛ به طوری که با وجود روزهای پررونق پاییز سال قبل، بازار نه‌تنها شاهد کوچک‌‌‌شدن حباب منفی نبود، بلکه این حباب منفی در برخی روزها بزرگ‌تر شد. برخی از اهالی بازار محدودیت دامنه نوسان و یکسان بودن دامنه نوسان سهام و صندوق‌های اهرمی را عامل اصلی این پدیده معرفی می‌کنند. اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که به تشکیل حباب‌‌‌های منفی در این صندوق‌ها منجر شده است. علی سماعی، مدیر سرمایه‌گذاری صندوق‌های اهرمی، در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»، افزایش رقابت صندوق‌های اهرمی و کنش‌‌‌های جمعی را دوعامل دیگر پدیده تداوم حباب منفی عنوان کرد.
راز حباب منفی اهرمی‌‌‌ها
دامنه نوسان؛ گریبانگیر اهرمی‌‌‌ها
با وجود آنکه همواره تصمیم سازمان بورس بر دوبرابر ماندن دامنه نوسان صندوق‌های اهرمی نسبت به سهام استوار بود، اما از تابستان سال گذشته، یکسان‌‌‌سازی دامنه نوسان سهام و صندوق‌های سهامی سبب شد تا ضمن کاهش جذابیت صندوق‌های اهرمی، به‌رغم بازدهی خوبی که به ثبت رساندند، حباب این صندوق‌ها نیز در محدوده منفی باقی بماند. همچنین تداوم فاصله قیمتی صندوق‌ها با NAV می‌‌‌تواند یکی از شاخصهای عدم‌سلامت صندوق‌های سرمایه‌گذاری باشد. علی سماعی، مدیر سرمایه‌گذاری صندوق‌های اهرمی، در گفت‌‌‌وگو با روزنامه «دنیای‌اقتصاد» اظهار کرد: پدیده حباب منفی که به‌‌‌صورت پایدار در صندوق‌های اهرمی مشاهده شده و همچنان ادامه دارد، تحت‌تاثیر سه عامل اصلی است: ریزساختارهای بازار، افزایش رقابت در این حوزه و مساله کنش جمعی. وی در توضیح ریزساختار بازار عنوان کرد: مهم‌ترین نکته در این زمینه، یکسان بودن دامنه نوسان صندوق‌های اهرمی و سهام است.
براساس ساختار طراحی‌‌‌شده، انتظار می‌رود صندوق‌های اهرمی رفتار بازار را با ضریب اهرمی بیشتری تقلید کنند؛ به‌‌‌طوری که در صورت رشد یک‌درصدی بازار، این صندوق‌ها رشد ۱.۵ تا ۲درصدی داشته باشند و بالعکس. اما در شش‌ماه گذشته که عمدتا بازار روند صعودی داشته، در روزهای پرهیجان و افزایشی، بازدهی قیمتی صندوق‌های اهرمی کمتر از رشد ارزش خالص داراییهای (NAV) آنها بوده است. این موضوع سبب شده است تا فاصله میان قیمت بازار و NAV این صندوق‌ها به‌‌‌راحتی جبران نشود؛ به‌‌‌ویژه در شرایطی که بازار نوسانات شدید مثبت و منفی را تجربه کرده است.
به عبارت دیگر، به دلیل ماهیت خبری بازار و ناپیوستگی روند آن، فرصت ترمیم NAV برای این صندوق‌ها فراهم نشده است. در چند روز اخیر شاهد بودیم که تحت‌تاثیر اخبار عمدتا بازار با نوسان‌‌‌هایی همراه بود؛ به طوری که داراییهای صندوق به‌شدت نوسان داشتند و قیمت صندوق‌های اهرمی نیز تحت‌تاثیر جو کلی بازار بالا پایین شد یا با صف‌‌‌های خرید و فروش گسترده‌‌‌ای مواجه بود و نتوانست متناسب با بازدهی بازار را با ضریب اهرمی تقلید کند.
افزایش رقابت در اهرمی‌‌‌ها
عامل دوم که به گفته سماعی تاثیر قابل‌توجهی بر وضعیت فعلی دارد، افزایش رقابت میان صندوق‌های اهرمی در یک‌سال اخیر است. در ابتدا تنها یک صندوق اهرمی در بازار وجود داشت، اما با گذشت زمان تعداد صندوق‌ها افزایش یافته و رقابت میان آنها تشدید شده است. هر بار که پذیره‌‌‌نویسی صندوق جدیدی انجام می‌شود، بخشی از سرمایه‌گذاران صندوق‌های موجود به سمت گزینه‌‌‌های جدید حرکت می‌کنند. با این حال، به دلیل ناکارآمدی مکانیزم ابطال واحدهای ممتاز، این رقابت موجب کوچک‌‌‌سازی صندوق‌های قدیمی نمی‌شود.
به اعتقاد سماعی، این پدیده در مساله کنش جمعی ریشه دارد که مشابه معضل «معمای زندانی» در علم اقتصاد است. به‌‌‌بیان ساده، زمانی که تعداد زیادی صندوق در بازار حضور دارند، اگر تنها یک صندوق به‌‌‌صورت انفرادی اقدام به ابطال واحدهای ممتاز به‌‌‌منظور کاهش حباب منفی کند، در عمل بازنده خواهد بود. برای مثال، فرض کنید میانگین حباب منفی صندوق‌ها در حدود ۶ تا ۷درصد باشد. در چنین شرایطی، اگر تنها یک صندوق اقدام به کاهش حباب خود کند، سرمایه‌گذاران تمایل پیدا می‌کنند منابع خود را از آن خارج کرده و به سایر صندوق‌ها که همچنان با حباب منفی بیشتری معامله می‌‌‌شوند، منتقل کنند. این موضوع ناشی از انتظاراتی است که سرمایه‌گذاران نسبت به شرایط بازار و رفتار قیمتی صندوق‌ها دارند.
در نتیجه، اقدام اصلاحی توسط یک صندوق نه‌تنها موجب بهبود وضعیت آن نمی‌شود، بلکه ممکن است باعث کاهش سهم بازار آن نیز شود. تجربه مشابهی نیز در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلا مشاهده شده است؛ به‌‌‌طوری‌‌‌که برخی از این صندوق‌ها با وجود تلاش برای کاهش حباب منفی از طریق ابطال واحدها، سهم بازار خود را از دست داده‌‌‌اند، در حالی که سایر صندوق‌هایی که اقدامی نکرده‌‌‌اند، سهم بازار بیشتری کسب کرده‌‌‌اند. در مجموع، این عوامل سبب شده‌‌‌اند تا صندوق‌های اهرمی به‌‌‌صورت سیستماتیک توانایی رفع حباب منفی خود را نداشته باشند.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات