منشاء نقدینگی در بازار سهام
میانگین روزانه ارزش معاملات سهام در بورس تهران در برخی از روزها بالغ بر ۱۵ هزار میلیارد تومان است که این رقم رکوردی جدید برای معاملات محسوب می‌شود.
معاون اقتصادی بانک انصار در گفت و گو با پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) اظهار داشت: در مقام مقایسه توجه داشته باشید که میانگین ارزش معاملات روزانه بورس تهران در سال ۹۸ معادل ۲ هزار میلیارد تومان و در سال ۹۷ حدود ۶۰۰ میلیارد تومان بوده است و این ارقام به خوبی جهش میزان و ارزش معاملات را در سال جدید نشان می‌دهد.
محمد مهدی مومن زاده با بیان اینکه ارقام ذکرشده مربوط به بورس تهران است و البته برای معاملات فرابورس نیز شرایط کمابیش مشابهی وجود دارد، افزود: در مورد علت افزایش ارزش معاملات باید گفت که دو عامل افزایش ارزش بازار و افزایش تعداد معاملات، به صورت همزمان تغییرات جهشی معاملات را رقم زده است. به عبارت دیگر افزایش قیمت هر برگه سهام و همچنین افزایش حجم اوراقی که روزانه مورد معامله قرار می‌گیرد باعث افزایش ارزش معاملات شده است.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: رشد چشمگیر معاملات سهام در سال جدید سبب شده تا گزاره‌هایی در مورد احتمال خروج پول از سپرده‌های بانکی و ورود آن به بازار سهام توسط برخی کارشناسان مطرح شود.
وی توضیح داد: پیش از هر چیز باید توجه داشت که از منظر آمارهای کلان، ارقام معاملات بازار سهام تنها بخش کمی از مجموع مبادلات مالی را به خود اختصاص داده به شکلی که مجموع ارزش معاملات فروردین‌ماه ۹۹ تنها معادل ۳.۸ درصد از ارزش نقدینگی بوده است. بنابراین می‌توان گفت اساسا رشد معاملات بازار سهام نمی‌تواند تاثیر محسوسی بر اجزاء نقدینگی و سپرده‌های بانکی داشته باشد.
به گفته مومن زاده، نکته دومی که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که افزایش ارزش معاملات در بازار سهام (و یا هر بازار دیگری) صرفا به معنای خروج پول یا نقدینگی از سپرده‌های بانکی نیست.
معاون اقتصادی بانک انصار یادآور شد: گرچه در دوره رونق بازار جریان نقدینگی از سپرده بانکی به سمت معاملات سهام سوق پیدا می کند اما به دلیل سهولت جا به جایی و سیالیت وجوه نقد بین بازار سهام و سپرده های بانکی نقدینگی موجود در بازار سهام به شکل سریع تری به سپرده بانکی تبدیل می شود و حتی معامله گران در دوره رونق نیز ممکن است با انگیزه های مختلف وجوه خود را از بازار خارج کنند و بخشی از آن را به سپرده بانکی تبدیل کنند.
وی تصریح کرد: بررسی نرخ رشد نقطه به نقطه سپرده‌های بانکی نشان می‌دهد که هیچ تغییری در آهنگ رشد مجموع سپرده‌ها ایجاد نشده است و حتی نرخ رشد سپرده‌ها در حال افزایش است. البته باید توجه داشت که ترکیب سپرده‌ها در حال تغییر است به شکلی که از سال ۹۷ تاکنون سهم سپرده‌های جاری در نظام بانکی به صورت پیوسته در حال افزایش است و علت این مساله، عدم جذابیت نرخ سود سپرده بلندمدت بوده است.
مومن زاده ادامه داد: به عبارت دیگر، ایجاد فرصت‌های سفته‌بازی در بازارهای مختلف نظیر ارز، مسکن، خودرو و سهام در سال‌های اخیر سبب شده تا بسیاری از افراد اقدام به انتقال دارایی خود از حساب‌های بلندمدت به حساب‌های جاری کنند تا بتوانند از فرصت‌های ایجاد شده در بازارهای مختلف بهره‌برداری کنند.
معاون اقتصادی بانک انصار توضیح داد: به این ترتیب، می‌توان گفت که افزایش معاملات در بازار سهام (و یا هر بازار دیگر) تنها می‌تواند ترکیب سپرده‌های نظام بانکی (و نه سطح آن) را تغییر دهد و انتظار می‌رود که بخشی از افزایش ارزش معاملات سهام در سال جاری ناشی از خروج پول از سپرده‌های بلندمدت (و ورود به سپرده جاری) باشد.
وی با اشاره به اینکه سهم سپرده‌های جاری از مجموعه سپرده‌های بانکی از ۹.۱ درصد در سال ۹۶ به ۱۶ درصد در سال ۹۹ رسیده است، افزود: همچنین در حال حاضر دسترسی راحت تر به منابع در نظام بانکی سبب شده نرخ بازار بین بانکی به محدوده ۱۲ درصد کاهش یابد؛ به عبارتی رونق بازار سهام نسبت به رونق سایر بازارها تأثیر به مراتب بهتری برای نظام بانکی دارد.
مومن زاده با بیان اینکه موضوع دیگری که باید در باب افزایش معاملات سهام مورد توجه قرار گیرد، مساله منشاء پول جدید واردشده به بازار سهام است، اظهار داشت: آمار نشان می‌دهد که از ابتدای سال تاکنون افراد حقیقی به صورت خالص (خرید منهای فروش) بیش از چند ده هزار میلیارد تومان سهام جدید در بورس تهران خریداری کرده اند و سوال این است که این پول از کجا آمده است؟
معاون اقتصادی بانک انصار گفت: شواهد نشان می‌دهد که بنا به دلایلی از جمله شیوع گسترده بیماری کرونا و ایجاد هیجان ورود به بورس، بخشی از پول و نقدینگی از سایر بازارها به بازار سهام منتقل شده است. شاهد اول هم برای این موضوع، افت معاملات در بازار مسکن است.
به گفته مومن زاده، تعداد معاملات مسکن شهر تهران در فروردین ماه ۹۹ به حدود ۱۲۰۰ واحد رسیده که کمترین سطح در یک دهه اخیر است و نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۶۳ درصدی را نشان می‌دهد.
وی توضیح داد: این موضوع به معنای آن است که ارزش معاملات مسکن شهر تهران نسبت به ماه مشابه سال قبل بیش از ۳ هزار میلیارد تومان کاهش یافته است ؛ با در نظر گرفتن شرایط مشابه در سایر شهرهای کشور انتظار می‌رود که رقمی نزدیک به ۱۰ هزار میلیارد تومان از معاملات مسکن خارج شده باشد. برای بازار خودرو نیز می‌توان شرایط مشابهی را متصور بود و خروج نقدینگی از بخشی از معاملات این بازار نیز احتمالا به بازار سهام وارد شده است.
مومن زاده ادامه داد: در کنار انتقال معاملات بازارهایی نظیر مسکن و خودرو، به نظر می‌رسد بخشی از مخارج مصرفی خانوار نیز به تدریج در حال انتقال به بازار سهام است.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به آنکه شیوع بیماری کرونا و اجرای طرح فاصله‌گذاری اجتماعی سبب شده تا تقاضا برای بسیاری از کالاها و خدمات کاهش یافته و یا حتی به صفر برسد (افت نرخ رشد تراکنش‌های شاپرک)، به نظر می‌رسد بخشی از مخارج مصرفی خانوار به تدریج در حال تبدیل شدن به پس‌انداز است.
به گفته مومن زاده، از آنجا که خانوارها به صورت ادواری و طی ماه‌های اسفند و فروردین، مخارج مصرفی قابل ملاحظه‌ای بر روی کالاهای بادوام (نظیر مبلمان منزل) و کالاهای نیمه بادوام (نظیر پوشاک) دارند و این مخارج در سال جاری بسیار ناچیز بوده‌اند، انتقال بخشی از این مخارج به بازار سهام (با هدف پس‌انداز کردن) می‌تواند از دیگر علل ورود پول جدید به بازار سهام باشد. شایان ذکر است مخارج مصرفی خانوار طی سال حدود ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان است که حتی انتقال ۵ درصد آن به بازار سهام نیز می‌تواند تغییرات محسوسی در این بازار ایجاد کند.
وی افزود: به عنوان جمع‌بندی می‌توان گفت گزاره "خروج پول از سپرده‌های بانکی و ورود آن به بازار سهام" براساس برخی دلایل چندان صحیح به نظر نمی‌رسد؛ اول اینکه اندازه معاملات بازار سهام نسبت به نقدینگی بسیار کم بوده و تاثیر جدی از ناحیه معاملات سهام به نقدینگی نمی‌تواند وجود داشته باشد. دوم آنکه اگر به صورت کلی نگاه کنیم معامله در بازار سهام، شبیه به سایر معاملات، تنها به معنای انتقال پول از حساب بانکی خریدار به فروشنده است و سطح سپرده‌های بانکی را تغییر نخواهد داد. البته افزایش معاملات در بازار سهام (و سایر بازارهای دارایی) می‌تواند ترکیب سپرده‌ها را به نفع سپرده‌های جاری تغییر یابد.
معاون اقتصادی بانک انصار در پایان خاطرنشان کرد: سومین موضوع آنکه ورود قابل ملاحظه پول جدید به بازار سهام از یکسو به دلیل خروج پول از سایر بازارهای معاملاتی (نظیر مسکن و سهام) بوده و از سوی دیگر ناشی از تغییر الگوی تخصیص درآمد خانوار به مخارج و پس‌انداز است؛ به شکلی که پس از شیوع کرونا، بخشی از مخارج مصرفی خانوار کاهش یافته و در نتیجه سهم پس‌انداز از درآمد خانوار افزایش یافته و بخشی از آن تبدیل به سرمایه‌گذاری در سهام شده است.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات