چالش بورس با میراث ۹۹
دنیای اقتصاد- پروانه کُبره : تشدید مشکل بازارسهام از «۹۹پرحاشیه» دقیقا از جایی آغاز شد که بازار مذکور با تغییر رفتار معنادار سیاستگذاران نسبت به وعده‌های حمایتی مواجه شد به طوری که همین امر توانست بورس تهران را با وضعیت قرمز آشنا کند. تصمیمات عجیب و غریب و خلق‌الساعه سیاستگذار در دو سال گذشته چنان تیشه‌‌‌ای به ریشه اعتماد فعالان اقتصادی و سهامداران زده است که همواره مسیر فعالیت در این بازار هم برای معاملهگران و هم برای شرکت‌ها سراسر مبهم دنبال شده است. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد در بازار مذکور نسبت به سایر بازارهای دارایی، احتیاط میان معاملهگران حتی در شرایطی که اغلب سهام در بورس تهران نوسان مثبت داشته‌اند غالب بوده است. تحلیلگران اصرار سرمایه‌گذاران بر پیاده کردن استراتژی احتیاط در تالار شیشه‌ای را عمدتا از بیاعتمادی این افراد نسبت به آینده معاملات در این بازار عنوان می‌کنند.
چالش بورس با میراث 99
مقایسه بازده شاخص کل بورس از ابتدای سال تاکنون نسبت به دو ابر‌رقیب آن (بازار دلار و سکه طلا) نشان می‌دهد بازار سهام بازدهی کمتری را طی مدت یاد شده در کارنامه خود به ثبت رسانده است. بررسی‌‌‌های«دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد نماگر مذکور با رسیدن به سطح یک‌‌‌میلیون و ۶۴۳هزار واحدی طی معاملات روز شنبه مجددا در مدار نوسانی قرار گرفته است.ریزش بیش از ۸هزار واحدی شاخص کل در نخستین روز معاملاتی هفته بیش از هر چیز ناشی از بیاعتمادی به فضای داخلی بازار سهام و اوج‌گیری تردیدها در خصوص تدابیر سیاستگذاران اقتصادی است. به همین منظور کارشناسان تداوم این روند را منجر به کاهش ادامه‌‌‌دار ارزش معاملات خرد می‌‌‌دانند. این متغیر که در ماه‌های گذشته با فراز و فرود بسیاری همراه بوده است در صورت عقبگرد جدی می‌تواند بیاقبالی به بورس را تشدید کند. گفت‌وگوی «دنیای‌اقتصاد» با کارشناسان بازارسرمایه حاکی از آن است که به‌‌‌رغم وجود برخی فرصت‌‌‌ها و ارزندگی P/ E بازار، تعدد ریسکهای مختلف مانع از آن می‌شود که فعالان اقتصادی بدون ترس به بازار سهام اعتماد کنند. گرچه به دلیل غیر‌قابل پیش‌بینی بودن شرایط اقتصادی و سیاسی کشور اغلب بازارهای دارایی با چشم‌انداز مایوس‌کننده‌ای مواجهند اما تحلیل وضعیت بازار سهام نشان می‌دهد که به دلیل اثر‌پذیری بیش از حد این بازار از ریسکهای سیستماتیک و غیرسیستماتیک، بورس‌بازان بیشتر تمایل دارند فروشنده باشند. به همین دلیل نماگرهای مذکور دائما در رفت و برگشت هستند. بیاعتمادی حاکم بر بورس در حالی است که دماسنج بازار از ۲۷ اردیبهشت تاکنون دو بار کانال ۶/ ۱ را ازدست داده است. با توجه به این مهم به نظر می‌رسد سمت تقاضای موثر سهامی همچنان در شک و تردید به سر می‌‌‌برد و سرمایه‌گذاران رغبت چندانی برای ورود دوباره پول به بازار سهام ندارند، این در حالی است که انتظارات تورمی و چشم‌انداز نرخ تورم به عنوان یکی از متغیرهای پیشرو و اثرگذار بر روند بازارها در این بازار رد پای کمرنگی از خود برجای گذاشته است.
تفاوت ایران با سایر کشورها در وضعیت تورمی
تحلیلگران اقتصادی با مقایسه یک وضعیت مشترک (افزایش نرخ تورم و انتظارات تورمی) و اثرات متفاوت این گزاره مهم بر دو بورس تهران و ترکیه بیان می‌کنند که در شرایطی که سرمایه‌گذاران در ترکیه به دلیل جهش نرخ تورم راهی بورس این کشور شده‌اند اما در ایران به دلیل بیاعتمادی افراد مختلف به بازار سهام که از سیاست‌های یک بام و دوهوای متولیان امر نشات می‌گیرد، پول‌های سرگردان راهی بازارهای غیرمولد می‌‌‌شوند. برآیند اظهارات کارشناسان اقتصادی نیز بر یک نکته مشترک تاکید می‌کند. سرمایه‌گذاران کشورهای دیگر از جمله ترکیه به دلیل فعالیت در فضای اقتصادی آزاد و عدم‌دخالت دولت‌ها در سازوکار بازارها با اطمینان بیشتری به فعالیت خود ادامه می‌دهند. در فضایی که سیاستگذار اقتصادی اصراری بر سرکوب نرخ دلار و لیر ندارد مسلما چشم‌انداز روشنی از سرمایه‌گذاری قابل ترسیم است. با توجه به این موضوع که بازارهای دارایی دراین گونه کشورها به ندرت با دستورالعمل‌های کوتاه‌مدت روبه‌رو است، بازار راه خودش را می‌رود و بورس وارد فاز صعودی می‌شود. به همین منظور زمانی که ترکیه با افزایش نرخ تورم مواجه شد، این متغیر با اثرگذاری بر روند قیمت لیر منجر به سودآوری بنگاه‌های اقتصادی شد. فعالان اقتصادی بر این امر واقفند که در وضعیت تورمی وجوه نقدی خود را به سهام اختصاص دهند. افزایش سودآوری سهام ترکیه به دنبال جهش نرخ لیر، منجر به تخلیه شدن این سود در بورس شده است. اما در ایران وضعیت برخلاف این روند در ترکیه است. دولت همچنان با سرکوب قیمت‌ها جلوی رشد بازدهی بورس را سد کرده است. این امر که مهم‌ترین اختلاف در وضعیت تورمی دو کشور را به رخ می‌‌‌کشد از رفتار سیاستگذاران سرچشمه می‌گیرد. دخالت در سازوکار بازارها از مهم‌ترین عوامل بی‌انگیزگی سرمایه‌گذاران برای وارد شدن به بازارهای مولد از جمله بورس است که بازار سهام را با تراژدی بیاعتمادی مواجه کرده است.
احمد اشتیاقی درهمین رابطه اظهار کرد: سرمایه‌گذاران بازار سهام با شوک‌های مختلف ناشی از نااطمینانی ارزی و تصمیمات سیاستگذار معمولا در محاسبات خود با احتیاط بیشتری رفتار می‌کنند. این امر در رفتار خریداران سهام به وضوح مشخص است و هرچه می‌گذرد این وضعیت تشدید می‌شود. شاید دلیل این وضعیت را بتوان در برخورد متولیان مربوطه با این بازار جست‌وجو کرد. از بسته حمایتی و درعین حال غیر‌قابل اجرای ۳+۷ گرفته تا اظهارات ضد و نقیض وزیر اقتصاد در خصوص نرخ سود سپرده بانکی و حواشی ایجاد شده پیرامون تصویب پیشنهادهای ارائه شده توسط سران سه قوه و تخصیص بخشی از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار. بازار سرمایه از سال ۹۹ متاثر از اظهارات دو‌گانه سیاستگذاران اقتصادی و شرایط مبهم سیاست خارجی کشور در راستای احیای برجام تا حدود زیادی با بیاقبالی و بیاعتمادی سرمایه‌گذاران مواجه بوده است. به همین دلیل هرگاه بعد از مدت‌‌‌ها شاخص بورس در مسیر صعودی قرار گرفته، بیاعتمادی حاکم بر تالارشیشه‌ای، جریان داد و ستدهای مذکور را به لاک دفاعی فرو برده است.
گرچه در شرایط کنونی مذاکرات احیای برجام و روابط تهران و غرب به کما رفته است اما وخامت مناسبات و شرایط مذکور به دلیل تشدید محدودیت‌های شرکت‌های صادراتی مصائب جدیدی را به همراه خواهد داشت.
فردین آقابزرگی، کارشناس بازارسرمایه نیز در همین راستا وجود ریسکهای متعدد در بازار سهام را منجر به سلب اعتماد سرمایه‌گذار از بورس دانست. او در همین رابطه به «دنیای‌اقتصاد» گفت: محدودیت‌های جدید در بخش فروش برخی شرکت‌ها تداخل ایجاد می‌کند. اما به دلیل ارزندگی قیمت بازارسهام شاید اهالی بازار مزبور بتوانند در جدال با رقبای خود جان سالم به در ببرند. بیراه نیست اگر بگوییم ناامیدی از احیای برجام سبب شد تا دلار به پرواز در کانال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بالاتر ادامه دهد اما بورس در حالی که شاهد فضایی نیمه‌‌‌‌‌‌‌رکودی و رخوت‌انگیز بود با تاخیری جدی خود را با انتظارات تورمی ناشی از این مهم وفق داد. حال دراین بین برخی از موارد منفی از سوی سیاستگذار می‌تواند موجب توقف روند صعودی اخیری که شاخص‌های بازار در پیش گرفته‌اند شود. بررسی جریان داد و ستدهای بازار سهام حاکی از آن است که هرگاه تنور معاملات سهام داغ شده است سیاستگذار به سبب برخی تدابیر خلق‌الساعه منجر به وضعیت منفی در این بازار شده است. این امر سلب اعتماد سرمایه‌گذاران را به دنبال داشته است.
به گفته او در حالی که بر اساس آمار بانک مرکزی سطح تورم نقطه به نقطه همچنان در کانال بالاتر از ۴۵درصد خود باقی مانده است برخی دستورالعمل‌ها که از دخالت در بازار نشات می‌گیرد به صورت مستقیم بورس را مورد هدف منفی قرار می‌دهد. در دوسال گذشته بازار سهام به کرات با دخالت دولت به دلیل بی‌اعتمادی‌های به وجود آمده با فرار سرمایه مواجه بوده است. به هر روی باید گفت کاهش تقاضا در جهت نااطمینانی به سرمایه‌گذاری‌های بورسی، شاخص‌‌‌کل را به‌‌‌عنوان مهم‌ترین دماسنج بازار سهام در وضعیتی متوسط و نه‌چندان جذاب سوق داده است. با وجود اینکه کارشناسان بازارسهام بارها در این خصوص انتقاداتی کرده‌‌‌اند و نسبت به انجماد معاملات در بورس و کاهش نقدشوندگی سهام برای سهامداران هشدار داده‌اند اما سیاستگذار با اعمال برخی دستورالعمل‌ها بر طبل بیاعتمادی می‌کوبد. نتیجه این وضعیت همان‌طور که قابل مشاهده است، کم‌‌‌شدن بازیگران بازار و کاهش بازدهی سود بنگاه‌های اقتصادی است.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات