رخنه ترس بر جان بازار
دنیای‌اقتصاد - علی قاسمی : بورس تهران طی یک‌ماه اخیر، تحولات منفی شدیدی را تجربه کرد. بورسی که از متغیرهای اقتصادی آسیب دیده است، اکنون به دلیل افزایش تنش‌‌‌ها در خاورمیانه، وضعیت مناسبی ندارد. ترسی که بر جان این بازار افتاده، موجب شده است تا نماگر اصلی بازار سهام، افت ۴.۲درصدی را طی مهرماه به ثبت برساند. این در حالی است که سایر بازارهای مالی و دارایی، بازدهی مثبت را به ثبت رساندهاند. اما این بازار تحت‌تاثیر تحولات غزه، وزن بسیار بالایی را به ریسک‌‌‌های سیستماتیک سیاسی اختصاص می‌دهد.
اما نمی‌‌‌توان همه تقصیرها را به گردن جنگ و تنش‌‌‌ها انداخت. این بازار به‌واسطه سیاست منقبض‌شده پولی و ثبات نسبی نرخ ارز، ضربه‌‌‌پذیر شده است و با هرگونه اخبار منفی دچار بیش‌‌‌واکنشی می‌شود. این در حالی است که طی سال‌های قبل، با وجود افزایش تنش‌‌‌ها در خاورمیانه بورس تهران بازدهی بالاتری را به ثبت رسانده است. وجود پشتیبان محکم اقتصادی برای بورس، موجب خواهد شد تا بازار سرمایه بدون توجه به اخبار به روند اصلی خود ادامه دهد. اما در حال حاضر نمی‌‌‌توان انتظار بهبود یا قله‌زنی را در شاخص کل بورس داشت؛ مگر آنکه دلار تحرک مثبتی را به ثبت برساند. در مجموع صنایع بورسی، به طور غیر‌منتظره‌‌‌ای بازدهی غیر‌قابل قبولی را به ثبت رساندهاند. اما به نظر می‌رسد نفوذ ترس در بازار سبب این اتفاق شده است. در این میان، گزارش‌‌‌های ۶ماهه نیز بهتر از انتظارات بوده‌‌‌اند. اما همچنان ادامه روند بازار ابهامات بسیاری را به همراه دارد.
بازدهی غیر‌منتظره صنایع
بازدهی صنایع بورسی، طی یک‌ماه اخیر وضعیت جالبی ندارد؛ به طوری که به جز تعداد اندکی از صنایع، سایر گروه‌‌‌های بورسی بازدهی منفی را به ثبت رساندهاند. دلیل این امر نفوذ ترس بر بازار است و نمی‌‌‌توان افت و خیز قیمتی برخی از صنایع را با مسائل مربوط به آن صنعت مرتبط دانست. بنابراین ریسک غیر‌سیستماتیک در ثبت بازدهی‌‌‌ها وزن پایین‌‌‌تری داشته و عمدتا ریسک سیستماتیک نقش اصلی را در جاماندگی بازار سهام از سایر بازارهای موازی ایفا کرده است. بورس تهران به دلیل تحمل جو روانی سنگین ناشی از جنگ، روزهای ناگواری را سپری می‌کند. صنایع بورسی نیز به تبع جو کلی بازار با همبستگی نزدیک به هم، روند نزولی را در پیش گرفته‌‌‌اند.
نگاهی به بازدهی صنایع بورسی طی یک‌ماه اخیر نشان می‌دهد که صنعت حمل‌ونقل بار زمینی با ثبت بازدهی حدود 28درصدی در صدرنشین جدول بازدهی ماهانه صنایع است. صنعت بنادر و کشتیرانی نیز که بازدهی 13درصدی را برای سهامداران این صنعت به ارمغان آورده است، در رتبه دوم قرار دارد. این صنعت در بازدهی هفت‌ماه اخیر یعنی از ابتدای سال، نیز صدرنشین است. رشد صادرات ایران و رفع جزئی تحریم‌‌‌ها سبب شده است تا بازار به این گونه صنایع رغبت نشان دهد. صنایع خرده‌فروشی، انبوه‌‌‌سازی و کانی‌‌‌های غیر‌فلزی، زغال‌سنگ، شوینده و چوب نیز بازدهی مثبت را ثبت کردند. اما سایر صنایع همپای شاخص‌‌‌های اصلی بورس، بازدهی منفی را تجربه کردند. افت و خیز شاخص صنایع را در این بازه نمی‌‌‌توان به ریالی و دلاری تفکیک کرد؛ چرا که کلیت بازار تحت‌تاثیر فضای روانی جنگ قرار گرفته بودند. اما به طور کلی، صنایع مذکور بهتر از شاخص بورس عمل کردند. علاوه بر این، تامین سرمایه‌‌‌ها، بیمه‌‌‌ای‌‌‌ها و تایرسازان، آهن و فولاد و کانی فلزی با وجود ثبت بازدهی منفی، عملکرد راضی‌‌‌کننده‌‌‌ای نسبت به شاخص کل بورس به ثبت رساندند. برخی از صنایع نیز بازدهی بسیار منفی را طی مهرماه به ثبت رساندند و موجب ضرر و زیان سنگین برای سهامداران خود شدند. صنعت پیمانکاری صنعتی و سایر مواد معدنی، بازدهی کمتر از منفی 20درصد را ثبت کردند.
سبقت هفت‌ماهه ریالی‌‌‌ها از دلاری‌‌‌ها
قله‌زنی نرخ دلار در اواخر سال گذشته سبب شد تا برخی از تحلیلگران سال‌جاری را سال خوبی برای دلاری‌‌‌ها تصور کنند. در آن مقطع رشد نرخ‌های جهانی نیز قوت قلبی برای تحلیلگران به حساب می‌‌‌آمد تا تارگت‌‌‌های نجومی برای بازار ارائه دهند. با وجود آنکه بازار سهام، سال‌جاری را با محرک دلاری آغاز کرد، در ادامه سال ورق به ضرر بازار برگشت. اما قیمت‌های بالا در ابتدای سال نوید گزارش‌‌‌های بهار بسیار خوبی را می‌‌‌دادند؛ به طوری که صنایع دلاری و ریالی بورس بسیار بهتر از انتظارات عمل کردند. اما پس از ماجرای رشد بازار و ثبت سقف جدید در شاخص کل، این بار سیاست‌‌‌های تثبیتی بانک مرکزی در بازار ارز جواب داد و بانک مرکزی موفق شد اسکناس آمریکایی را به خواب تابستانی ببرد؛ به طوری که نرخ ارز در این مدت عمدتا در کانال 49هزار تومانی معامله می‌‌‌شد. اقدامات بانک مرکزی سبب شد تا انتظارات در خصوص روند کاهشی نرخ دلار تقویت شود. بورس تهران که از روند نرخ دلار تاثیر می‌‌‌پذیرد، سقوط شدیدی را تجربه کرد. در کنار حواشی‌ای که در بازار به وجود آمد و یکی از ریزش‌‌‌های سریع را در تاریخ بازار سرمایه رقم زد، صنایع ریالی از فرصت ثبات ارزی نهایت بهره را بردند. این امر به‌وضوح در شاخص صنایع و بازدهی آنها در هفت‌ماه اخیر مشاهده می‌شود.
همان‌طور که اشاره شد، صنعت بنادر و کشتیرانی با ثبت بازدهی 75درصدی عملکرد بسیار خوبی را برای سهامداران خود رقم زده است. صنعت چوب، حمل‌ونقل بار زمینی و انبوه‌‌‌سازی با ثبت بازدهی بالای 50درصد، از تورم سالانه طی هفت‌ماه عبور کردند و بازدهی موثر سالانه بالاتر از تورم را برای سهامداران خود به ارمغان آوردند. پس از آن صنایع تایر و لاستیک، شکر و دارو بازدهی بالای 25درصد را ثبت کردند. این صنایع علاوه بر گزارش‌‌‌های خوب بهار، تابستان خوبی را نیز پشت سر گذاشتند؛ به طوری که بازار به دلیل تحولات جهانی به این صنایع واکنش خوبی نشان داد. کاهش قیمت کائوچوی طبیعی، رشد قیمت جهانی شکر و افزایش نرخ دارویی‌‌‌ها به‌خصوص در مردادماه، موجب شده است تا گزارش‌‌‌های خوبی در انتظار این شرکت‌ها باشد.
پس از صنایع مذکور، پالایشی‌‌‌ها بازدهی 25درصدی را ثبت کردند. رشد قیمت جهانی نفت از ابتدای تابستان رقم خورد و دوباره کرک‌اسپردها را به محدوده‌‌‌‌‌‌هایی بالاتر از تابستان سال گذشته رساند. میانگین قیمت دلار طی تابستان سال گذشته 26هزار و 500تومان بود. امسال نیز در صورتی که از ابتدای تابستان نرخ 37هزار تومانی برای دلار پالایشی‌‌‌ها اعمال می‌‌‌شد رشد درآمدی خوبی نصیب پالایشی‌‌‌ها می‌‌‌شد. اما متاسفانه این تاخیر سبب شد تا با وجود استقبال از پالایشی‌‌‌ها طی تابستان و به‌خصوص شهریورماه، گزارش‌‌‌های این صنعت بهتر از تابستان سال گذشته نباشد. اما این صنعت در تابستان بهتر از بهار عمل کرده و با وجود جو منفی بازار، سهام برخی از شرکت‌های پالایشی با قیمت‌های بالایی معامله شدند. صنایع وسایل خانگی، کانی غیر‌فلزی، محصولات لبنی، چاپ و نشر و نساجی جزو صنایع پربازده ریالی‌‌‌ها بودند و در رتبه‌‌‌های بعدی قرار گرفتند. صنعت سیمان نیز بازدهی 20درصدی را طی هفت‌ماه اخیر به ثبت رسانده است. این صنعت یکی از صنایع ضربه‌‌‌ناپذیر بازار است و از تحولات بازار کمترین تاثیر را پذیرفته است؛ به‌خصوص حالا که سهامداران انتظار دارند، گزارش‌‌‌های خوبی از این صنعت منتشر شود. تقریبا صنایع مذکور موفق شدند طی هفت‌ماه اخیر از شاخص کل عبور کنند. سهامداران این صنایع به طور کلی از بازار جلو هستند؛ چرا که بازدهی شاخص کل طی هفت‌ماه اخیر، 3.66درصد و بازدهی شاخص هم‌‌‌وزن، 17.92درصد بوده است. از این‌رو، صنایع مذکور که عمدتا ریالی بودند از میانگین هم‌‌‌وزن عملکرد بازار بهتر عمل کردهاند.
صنایع دلاری پس از تثبیت نرخ دلار، روزهای سختی را پشت سرگذاشتند. تنها تثبیت نرخ دلار نبود که کارنامه دلاری‌‌‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌‌‌داد؛ زخم‌‌‌هایی که دولت بر پیکره این صنایع وارد آورد، کاری‌‌‌تر از دلار بود و از حواشی نرخ خوراک و تثبیت نرخ آن در نرخ 7هزار تومان تا تعیین غیر‌معقولانه نرخ سوخت صنایع ریسک‌‌‌های جدیدی را بر این بازار و به‌خصوص صنایع دلاری تحمیل کرد. صرفا در مقاطعی با رشد قیمت نفت و برخی از محصولات پتروشیمی، صنایع پتروپالایشی با تقاضای خوبی همراه شدند. اما کارنامه هفت‌ماهه صنایع دلاری که برآیند عملکرد آنها در این مدت است، نشان می‌دهد که این صنایع بسیار ضعیف‌‌‌تر از شاخص کل عمل کردهاند. صنعت آهن و فولاد، بازدهی خاصی را برای سهامداران خود به ارمغان آورده است. صنعت محصولات شیمیایی، بازدهی منفی 3درصدی و صنعت کانی‌‌‌های فلزی که شامل سنگ‌آهنی‌‌‌ها نیز می‌شود، بازدهی منفی 10درصدی را به ثبت رسانده است. در این میان حتی گروه خودرو نیز جزو صنایع دارای ضعیف‌‌‌ترین عملکرد بوده؛ به طوری که شاخص این صنعت افت 15درصدی را در هفت‌ماه اخیر ثبت کرده است. افزایش ریسک‌‌‌ها در این صنعت و عملی نشدن وعده‌‌‌های دولت، این صنعت را به محلی برای سفته‌‌‌بازان تبدیل کرده است. صنعت کاشی و سرامیک از سایر ریالی‌‌‌ها عقب مانده و بازدهی منفی 5درصدی را به ثبت رسانده است. عدم‌تحقق وعده‌‌‌های دولت در حوزه مسکن می‌‌‌تواند یکی از عوامل اصلی افت قیمتی این صنعت باشد.
از گزارش‌‌‌های تابستان چه خبر؟
گزارش‌‌‌های تابستان با وجود آنکه انتظار می‌‌‌رفت، ضعیف باشد، بهتر از انتظارات بوده و اثر تورم به‌خوبی در این گزارش‌‌‌ها لحاظ شده است. آمارها نشان می‌دهد، 215شرکت عملکرد تابستان خود را بر سامانه کدال بارگذاری کردهاند و سود خالص این 215شرکت جهش بیش از 70درصدی را نسبت به تابستان سال گذشته تجربه کرده است. سود خالص 237همت در 6ماه ابتدای سال به ثبت رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد 45درصدی را تجربه کرده است. گزارش‌‌‌های تابستان می‌‌‌تواند محرک خوبی برای بازار باشد.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات