بدرقه صعود صنایع با دلار؟
دنیای اقتصاد -علی قاسمی : بورس تهران اکنون به نقطهای رسیده است که نسبت به رشد یا افت دلار واکنش خاصی نشان نمی‌دهد؛ گویی ریسک‌های داخلی به لحاظ سیاستگذاری به جایی رسیده است که بازار سرمایه بدون توجه به محرک اصلی خود یعنی دلار نوسانات قیمتی را تجربه می‌کند، به طوری که شاخص کل بورس از زمانی که دلار رشد چشمگیری را تجربه کرده است، همچنان نوسانات اندک و کم‌رمقی را به ثبت میرساند.
بررسی‌‌‌ها از روند همبستگی قیمتی شاخص کل و دلار نشان می‌دهد که عمدتا شاخص کل نسبت به رشد دلار تاخیر اندکی از خود نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد این موضوع دو دلیل اصلی داشته باشد. دلیل اول، اطمینان از تداوم روند صعودی دلار است. هرچند نوسانات مثبت چند وقت اخیر از افزایش تقاضا حکایت دارد؛ اما اظهارات مقامات پولی کشور به گونه دیگری است. دلیل دوم آن است که به‌رغم رشد دلار، بازار باید به این نتیجه برسد که دلار موثر بر شرکت‌ها چه روندی را در پیش خواهد گرفت. اگر معیار دلار نیما باقی بماند، متاسفانه همچنان دلار نیما اختلاف فاحش خود با نرخ دلار آزاد را حفظ کرده است. این شاخص دلار در زمستان حدود ۳۹هزار و ۲۰۰تومان به طور متوسط معامله شده است که چندان به نفع بازار نیست. اگر قرار است دلار صنایع با شیوه دیگری محاسبه شود، باید نحوه محاسبه آن شفاف باشد. تا زمانی که بازار اطمینان نسبی از وضع موجود حاصل نکند، راهی قله‌‌‌های قیمتی نخواهد شد. اما اکنون که بازار نسبت به دلار، نوسان اندکی را به ثبت رسانده، دوباره فرصتی برای صنایع کوچک‌تر فراهم آمده است تا بازدهی‌‌‌های خوب اما کوتاه‌مدت را به ثبت برسانند.
صنعت حفاری در هفته سوم بهمنماه موفق شد با رشد ۱۱درصدی بالاترین بازدهی را در میان صنایع به ثبت برساند، این درحالی است که شاخص کل در این مدت بازدهی منفی ۰.۴۴درصدی داشته و شاخص هموزن، ۰.۸۲درصد رشد کرده است. همچنین صنعت یادشده از ابتدای بهمنماه با بازدهی حدود ۱۰درصدی در صدر بازدهی‌‌‌های بهمن قرار دارد. نماگر اصلی بازار در این مدت، ۳.۱۷درصد افت و نماگر هموزن، ۲.۰۷درصد کاهش ارتفاع را تجربه کرده است. ضمن آنکه صنعت انبوهسازی بدون توجه به اوضاع بازار از ابتدای سال‌جاری بازدهی ۱۱۵درصدی را به ثبت رسانده است که برترین صنعت سال تا این لحظه است. شاخص کل از ابتدای سال، ۷.۰۱درصد و شاخص هموزن، ۲۶.۲۱درصد رشد کرده است. همچنین شاخص اصلی بازار از کف ایجادشده در آبان‌ماه، ۷.۵۲درصد و شاخص هموزن طی مدت مذکور، ۱۳.۰۸درصد بازدهی را برای سهامداران به ارمغان آورده است. در این بازه زمانی شاخص صنعت انبوهسازی ۵۲درصد افزایش ارتفاع داشته است.
چرا صنایع برتر، برتر شدند؟
از ابتدای سال‌جاری، با وجود آنکه رشد دلار صنایع بزرگ را تحریک می‌‌‌کرد، به‌مرور با سیاست‌‌‌های پولی انقباضی و رویکردهای سخت‌‌‌گیرانه مالی در کشور، شرکت‌های بزرگ با ریسک تصمیمات یک‌شبه کابینه اقتصادی دولت همراه شدند و کاهش ارتفاع دلار نیز موجب کاهش تقاضای سهام نمادهای دلاری‌محور شد؛ به طوری که نمادهای کوچک‌تر بازار که از آنها به عنوان نمادهای ریالی یاد می‌شود، فرصت یافتند با ثبات نرخ دلار قدرت چانه‌‌‌زنی را برای افزایش نرخ فروش محصولات خود افزایش دهند. بنابراین عمده صنایع کوچک طی سال‌جاری نه‌تنها رشد درآمد و سودآوری چشمگیری را تجربه کردند، بلکه سود دلاری آنها نیز رشد چشمگیری را به ثبت رساند. بنابراین همچنان از نقطه آغاز سال‌جاری صنایع کوچک مورد توجه بودند؛ به طوری که در میان صنایع برتر، نام سیمانی‌‌‌ها، کانی‌‌‌های غیر‌فلزی، شکر، لاستیک و پلاستیک دیده می‌شود. اما چه شد که صنایع بزرگ به نفع صنایع کوچک‌تر عقب‌نشینی کردند. اول آنکه رشد قیمت سهام شرکت‌های بزرگ در گرو رشد نرخ دلار است و رشد دلار نیز به طور مقطعی در نیمه دوم سال گذشته و بهار سال‌جاری به وقوع پیوست و پس از آن بیش از پنج‌ماه کنترل دلار برعهده بانک‌مرکزی بود. همچنین در این مدت، دخالت‌‌‌های دولت سبب شده بود به‌رغم رشد اسمی سود شرکت‌ها سود دلاری بزرگ‌ترها عمدتا کاهش یابد که در صورت‌های مالی ۹ماهه نیز به‌وضوح مشخص است.
در ۹ماهه سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل، سود شرکت‌ها به صورت دلاری ۲۹درصد کاهش یافته است. این درحالی است که به طور تاریخی انتظار می‌رود سود شرکت‌های بازار از رشد نرخ دلار، حداقل ۱۵درصد جلوتر باشد. بنابراین دلیلی وجود ندارد که بازار بخواهد خریدار سهام این شرکت‌ها باشد. عقب‌ماندگی صنایع دلاری از سویی دیگر سبب شده است تا نسبت قیمت به سود آنها به واسطه افزایش ریسک غیرسیستماتیک در نمادهای صنایع بزرگ، اعداد پایینی بماند و سهام را ارزنده‌‌‌تر جلوه دهد. اما تا زمانی که بازار نسبت به سیاست‌‌‌های دولت در خصوص نرخ خوراک، نرخ گاز و نرخ حقوق دولتی و بهره مالکانه، عوارض صادراتی و امثالهم اطمینان حاصل نکند، موانع زیادی برای رشد قیمت نمادهای این صنایع وجود خواهد داشت. اگر رویه سیاستگذار نسبت به این مفروضات مهم و اساسی بازار که بر شرکت‌های بزرگ بیشترین تاثیر را دارد تغییر نکند، چه‌بسا سهام دلاری‌‌‌ها رشد موقتی بزرگ را به همراه داشته باشد و دوباره این صنایع به خواب عمیق فرو روند و در نهایت از بازار عقب بمانند. به نظر می‌رسد با رشد نرخ دلار و احتمال کاهش فاصله دلار نیما و بازار آزاد رشد خوبی در انتظار صنایعی باشد که در این مدت، عقب مانده و از رشد جا مانده‌‌‌اند. همان‌طور که در صورت‌های مالی شرکت‌ها نیز مشخص است، با وجود رشد سود شرکت‌های کوچک در ۹ماهه سال، صنایع مذکور در گزارش‌‌‌های دی‌ماه اندکی عقب‌نشینی کردند و صنایع دلاری موفق شدند به واسطه بهبود قیمت دلار نیما و معاملات بورس‌کالا درآمدهای بهتری را به بازار نشان دهند؛ به طوری که با عبور درآمد کل نمادهای بازار در دی‌ماه از سه‌ماه گذشته رکورد خوبی از صنایع بزرگ به ثبت رسید. اما رشد قیمتی این صنایع در گرو بهبود سیاست دولت است و اگر شرایط وفق مراد نباشد، نمی‌‌‌توان انتظاری از صنایع بزرگ و شاخص کل برای رشد شگفت‌‌‌انگیز داشت.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات