نرم‌افزار بر مدار رشد
دنیای اقتصاد-محمدصادق صفا : گروه نرم‌افزار و خدمات را می‌توان از مهم‌ترین گروه‌های توسعه فناوری‌های نوین دانست. با توسعه این گروه می‌توان به آینده بانکداری در ایران امیدوار بود؛ زیرا با تغییرات و تحولات رخ‌داده در سطح جهان نوع جدیدی از بانکداری به‌وجود آمده است. گروه فوق در سال‌های اخیر روند رو به رشد مناسبی را به ثبت رسانده و در شاخص نسبت درآمد به دارایی با ثبت نرخ حدود ۴۳۸درصدی در سال گذشته یکی از بهترین گروه‌های بورس ایران بوده است. این امر به آن معناست که آنها در سال گذشته به ازای هر واحد دارایی حدود ۴واحد درآمد ارائه خدمات را به ثبت رسانده‌اند.
تحول فناوری اطلاعات بهطور گسترده زندگی انسان را تحت‌تاثیر قرار داده است. یکی از نتایج مهم این تحول، تلاقی فناوری اطلاعات و اقتصاد است که به تغییرات چشم‌گیری در حوزه پرداخت‌‌‌های مالی و بانکی منجر شده است. گروه نرم‌افزار و خدمات در بورس ایران، دو بازیگر عمده دارد. گروه اول شرکت‌های ارائهدهنده خدمات پرداخت و گروه دیگر شرکت‌های خدماتی حسابداری و مالی هستند. گروه اول شامل شرکت‌های ارائهدهنده خدمات پرداخت (PSP) است که می‌توان آنها را به طور مخفف Payment Service Provider نامید که زیرساخت‌‌‌های اصلی پرداخت‌‌‌های الکترونیک را فراهم می‌کنند. این شرکت‌ها وظایفی از جمله ارائه پلتفرم‌‌‌های فنی برای پرداخت‌‌‌های الکترونیک، اتصال به فروشگاه‌‌‌های اینترنتی، ارائه روش‌های مختلف پرداخت، ابزارهای مدیریت ریسک برای جلوگیری از تقلب و کمک به پذیرندگان از طریق اصلاح و گزارش‌‌‌گیری پرداخت‌‌‌ها را برعهده دارند.
صنعت پرداخت الکترونیک به‌سرعت در حال تحول است و پیشرفت‌‌‌های علمی و فناوری نقش مهمی در این روند ایفا کردهاند. صنعت پرداخت در ایران از اواخر سال 1382 شروع به رشد کرد و با سرعت بالایی به پیشرفت خود ادامه داد، به گونه‌‌‌ای که امروزه بانکداری کشور بدون این صنعت قابل تصور نیست. در اوایل دهه 90 شمسی، شرکت شاپرک به‌عنوان بازوی اجرایی بانک‌مرکزی تاسیس شد تا با نظارت، نظام پرداخت الکترونیک را سامان دهد (ماموریت شاپرک ایجاد یک بازار رقابتی با تدوین قواعد و مقررات است).
گروه دوم شامل شرکت‌هایی است که خدمات مالی و حسابداری را در قالب نرم‌افزار‌های حسابداری و مالی ارائه می‌دهند که با توجه به عمق بازار مطلوبی که پیش روی خود دارند، پتانسیل رشد بالایی را در چشم‌انداز آینده خود می‌بینند.در ادامه، به بررسی وضعیت شرکت‌های بورسی فعال در حوزه رایانه و پرداخت الکترونیک می‌‌‌پردازیم. این گروه با ارزش بازاری در حدود 105همت در دسته گروه‌های کوچک تالار شیشه‌ای دسته‌بندی می‌شود. هرچند پنج‌شرکت باارزش این گروه، 68درصد از کل ارزش گروه را به ثبت رسانده‌اند.
داراییهای این صنعت 0.33درصد از کل داراییهای بورس ایران را تشکیل می‌دهد که با توجه به ماهیت این صنعت بازتاب‌دهنده وضعیت مناسب دارایی گروه مذکور است. بررسی آمار‌های ترازنامه‌ای این گروه بیانگر سهم 0.22درصدی از بدهی‌های بورس ایران و سهم 0.89درصدی از مجموع حقوق صاحبان سهام است که به فهم مختصات گروه فوق و ماهیت آن کمک می‌کند.
گروه نرم‌افزار و خدمات بورس ایران را 16نماد تشکیل می‌دهند که شامل نمادهای معاملاتی «سیستم»، «سپ»، «رانفور»، «سپیدار»، «به‌پرداخت»، «آپ»، «پی‌پاد»، «توسن»، «فن‌افزار»، «رتاپ»، «تپسی»، «رکیش»، «تاپ‌کیش»، «رافزا»، «اپرداز» و «اوان» هستند. در سال گذشته گروه نمادهای ذکرشده در مجموع 44.5همت درآمد ارائه خدمات را در دفاتر مالی خود به ثبت رسانده‌اند که با در نظر گرفتن هزینه 36همتی هزینه ارائه خدمات، سود ناخالص بیش از 8همتی را نشان می‌دهند. نکته مهم‌تر اما روند رشد درآمد‌ها و هزینه در این گروه است، به نحوی که در بازه 10سال اخیر درآمد‌های این گروه سالانه حدود 33درصد رشد یافته است. این در حالی است که رشد هزینه‌ها نیز منطبق بر عدد 33درصد است و روند پایداری از رشد درآمد و هزینه را نشان می‌دهد.
سود خالص این گروه اما در بازه سالانه و در خلال سال‌های 1393 تا 1402 تنها حدود 28درصد رشد یافته و از حدود 800میلیارد تومان در سال 1393 به بیش از 6.6همت در پایان اسفندماه سال گذشته رسیده است. بررسی اقلام ترازنامه‌ای گروه نرم‌افزار و خدمات نیز حاکی از رشد پایدار و متوازن این گروه است، به نحوی که طی دوره زمانی 10ساله منتهی به اسفند سال 1402، موجودی نقد این گروه در بازه سالانه و به طور میانگین، 37درصد رشد یافته است. در مجموع داراییهای جاری و غیر‌جاری نیز می‌توان روند رشدی مشابه را مشاهده کرد (حدود 30درصد رشد در بازه سالانه و به طور میانگین). ماهیت این گروه به بررسی دارایی ثابت مشهود و نامشهود وزن بیشتری می‌دهد، به نحوی که دو قلم یادشده به ترتیب 33 و 66درصد رشد در بازه سالانه را نشان می‌دهند. نسبت دارایی نامشهود (مالکیت نرم‌افزار و حق امتیاز در این دسته قرار می‌گیرد) به دارایی نیز از 2درصد در سال 1393 به 9.79درصد در سال گذشته رسیده است.
نمادهای پیشتاز
در سال گذشته نمادهای «به‌پرداخت» و «پی‌پاد» عملکرد بسیار خوبی در رشد درآمد‌های خود داشته‌اند. این دو نماد به ترتیب 361 و 341درصد نسبت به سال 1401 رشد در درآمد‌های خود را تجربه کردهاند. در شاخص رشد سود خالص نیز دو نماد «اوان» و «تپکیش» عملکرد بسیار مناسبی داشته و به ترتیب 2هزار و 256درصد رشد در سود خالص را به ثبت رسانده‌اند. سود خالص نماد معاملاتی «اوان» از حدود 500میلیون تومان در پایان سال 1401 به بیش 10میلیارد تومان در پایان اسفندماه سال گذشته رسیده است.
پای مالیات بر گرده نرم‌افزاری‌ها
هزینه مالیات شرکت‌ها عاملی تاثیر‌گذار بر سود خالص شرکت‌هاست؛ به نحوی که برخی از کارشناسان معتقدند رشد هزینه مالیات این گروه عاملی تاثیر‌گذار بر عدم‌رشد سودخالص این گروه همراه با درآمد آنهاست. به‌عنوان مثال، در سه‌سال اخیر مالیات این گروه حدود 70درصد نسبت به مجموع مالیات در هفت‌سال قبل از آن رشد یافته است. با توجه به تغییر روند جهانی در حوزه ITو کنار رفتن روش‌های سنتی، مالیات می‌تواند به ابزاری مهم برای سیاستگذار تبدیل شود تا سرمایه‌گذاران را به سرمایه‌گذاری در این حوزه ترغیب کند. نسبت مالیات به سود ناخالص گروه یادشده از یک‌‌درصد در سال 1400 به 10.21درصد در سال 1402 رسیده است. این رشد چشم‌گیر را می‌توان عاملی محدود‌کننده برای توسعه هرچه بیشتر این حوزه دانست.
از دیگر سو، بررسی تجارب و روندهای جهانی نشان می‌دهد که طی سال‌های اخیر، اعتبار مالیاتی، اصلی‌ترین ابزار حمایت مالیاتی در تحقیق و توسعه است. اعتبار مالیاتی براساس میزان هزینه‌‌‌کرد تحقیق و توسعه بنگاه‌های اقتصادی محاسبه شده و به طور مستقیم از مالیات شرکت کسر می‌شود، نه از درآمد مشمول مالیات. به بیان دیگر، اعتبار مالیاتی، بهطور مستقیم مالیات شرکت را کاهش می‌دهد و نه درآمد مشمول مالیات را. این موضوع تمایل و انگیزه همه شرکت‌ها، به‌خصوص شرکت‌های فعال در بخش نرم‌افزار و خدمات را افزایش می‌دهد و می‌تواند به توسعه این بخش کمک کند.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات