رکود توسعه‌ای خودروسازان
دنیای اقتصاد - عباس بیات : شرکت‌های تولیدکننده خودروی بازار سرمایه همواره تحت‌تاثیر قیمت‌گذاری دستوری با نزول متغیرهای مالی همراه شده‌‌‌اند و معضل قیمت‌گذاری دستوری اجازه توسعه را از خودروسازان بورسی سلب کرده است.
ارزیابی مقادیر تولید و فروش این صنعت نشان می‌دهد که طی سال ۱۴۰۳ تولیدات این شرکت‌ها بدون تغییر و مقادیر فروش آنها با نزول همراه بوده است. نزول تناژ فروش عامل رکود درآمدی خودروسازان بوده است. مجموع درآمد خودروییها در سال ۱۴۰۳ به‌‌‌میزان ۵۴۹هزار میلیارد تومان به ثبت رسید که نسبت به متوسط رشد سالانه ۱۴درصد افت شتاب را تجربه کرد.
رکود تولیدات
اولین متغیر بااهمیت در صنعت خودرو که می‌‌‌تواند وضعیت این صنعت را به‌خوبی نمایان کند، وضعیت تولیدات آن است. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد در مقیاس سالانه به‌طور میانگین هر سال یک‌میلیون دستگاه خودرو در هفت شرکت خودروساز بورسی تولید میشود.
با این حال روند تولیدات صنعت خودرو با نوسان بالایی همراه بوده است، به‌طوری که در برخی سال‌ها مجموع خودروهای تولیدشده با افزایش همراه بوده و در برخی سال‌ها کاهش زیادی را تجربه کرده است. روند نوسانی تولیدات خودروسازان موجب شده است تا در 13سال اخیر تولیدات این صنعت بدون تغییر باقی بماند. پس از تجربه رشد 27درصدی تولیدات شرکت‌های خودرویی طی سال 1401، در دو سال اخیر وضعیت تولید این صنعت مطلوب نبوده است. در سال 1402 میزان تولیدات این صنعت با کاهش 10درصدی همراه بود، اما در سال 1403 بهبود یافت. در سال گذشته میزان تولیدات خودروییها بدون تغییر نسبت به سال 1402 در محدوده یک‌میلیون و 69هزار دستگاه به ثبت رسید. با توجه به توقف نزول مقادیر تولید خودروییها طی سال 1403، می‌‌‌توان انتظار داشت در سال 1404 وضعیت تولیدات این صنعت بهبود خوبی را تجربه کند. در مقیاس فصلی طی زمستان 1403، تجمیع تولیدات شرکت‌های خودرویی با افزایش 13درصدی نسبت به مدت مشابه سال 1402 به میزان 305هزار دستگاه به ثبت رسید.
در مقیاس ماهانه بیشترین رشد مقداری تولید شرکت‌های خودروساز در سال 1403، طی مهرماه و اسفند با رشد 19درصدی رقم خورد. در سال گذشته، بیشترین میزان رشد مقداری تولید مربوط به شرکت ایران‌خودرو بود و این شرکت موفق شد مجموع تولیدات خود را با 3.3درصد افزایش به 554هزار دستگاه افزایش دهد و با این اوصاف بیشترین میزان رشد تولید در سال 1403 را از آن خود کند. اصلی‌‌‌ترین عاملی که موجب رکود تولیدات خودروسازان شده، قصه تکراری قیمت‌گذاری دستوری است. این آفت توسعه را از خودروسازان سلب کرده است. قیمت‌گذاری دستوری در وهله اول نقدینگی خودروییها را کاهش می‌دهد و در ادامه نزول وجه نقد موجب میشود تا توسعه خطوط تولید و افزایش مقادیر تولید این صنعت اثر منفی بپذیرد و با نزول همراه شود.
نزول میزان فروش
دومین متغیر بااهمیت در شرکت‌های خودروساز بورسی که می‌‌‌تواند وضعیت حقیقی شرکت‌ها را نمایان کند، میزان فروش این صنعت است. در بازه سالانه به‌طور متوسط یک‌میلیون و 52هزار دستگاه خودرو توسط خودروییها به بازار عرضه شده است. همان‌طور که میزان رشد تولیدات شرکت‌های خودرویی در مقیاس سالانه بدون تغییر بوده، تناژ فروش این صنعت نیز طی 13سال گذشته بدون تغییر در سطح یک‌میلیون و 52هزار دستگاه تثبیت شده است. پس از تجربه صعود 31درصدی مقادیر فروش این صنعت طی سال 1401، در دوسال اخیر میزان فروش خودروسازان کاهشی بوده است. در سال‌های 1402 و 1403 به‌‌‌ترتیب مجموع تناژ فروش خودروییها با نزول 12 و 3درصدی همراه بود. در مقیاس فصلی طی زمستان 1403، فروش خودروسازان همچون تولیدات آنها با افزایش 10درصدی نسبت به مدت مشابه سال 1402 همراه شد. در اسکیل ماهانه، بیشترین رشد مقدار فروش در مردادماه سال قبل رقم خورد که مجموع تناژ فروش خودروسازان با افزایش 33درصدی نسبت به مرداد 1402 به‌‌‌میزان 76هزار دستگاه به ثبت رسید. از میان شرکت‌های خودروساز بازار سرمایه بیشترین میزان افزایش مقداری فروش مربوط به شرکت «خزامیا» بوده است. تناژ فروش این شرکت در سال 1403 با جهش 13درصد همراه شد و به‌‌‌میزان 56هزار دستگاه به ثبت رسید.
سایه شوم نرخگذاری دستوری
نرخگذاری دستوری بزرگ‌ترین ریسک شرکت‌های خودروساز داخلی است. سایه شوم این معضل وضعیت خودروییها را نابسامان کرده است و هر سال متغیرهای مالی این صنعت بیشتر تضعیف میشود. در سال 1403، به‌طور میانگین 25درصد به نرخ فروش محصول اصلی خودروسازان در قیاس با سال ماقبل افزوده شد. در این مقیاس بیشترین میزان رشد نرخ فروش مربوط به شرکت ایران‌خودرو بوده است.
این شرکت گروه محصولات پژو خود را در سال 1403 با رشد 53درصدی نسبت به سال ماقبل به فروش رساند و با این اوصاف بالاترین جهش نرخ را در میان خودروییها تجربه کرد. در چهارمین فصل سال 1403، به‌طور میانگین 30درصد به نرخ محصول اصلی خودروسازان بازار سرمایه نسبت به زمستان قبل افزوده شد. در این مقیاس «خکاوه» سردمدار جهش نرخ فروش بوده است.
شرکت مذکور کامیون سنگین خود را با رشد 76درصدی نسبت به زمستان 1402 به فروش رساند. در مقیاس ماهانه طی دوازدهمین ماه سال گذشته، به‌طور میانگین 32درصد به نرخ فروش محصولات اصلی خودروییها نسبت به اسفند 1402 افزوده شد. در این اسکیل بیشترین میزان جهش نرخ مختص شرکت «خکاوه» بود که کامیون سنگین خود را با 69درصد افزایش نسبت به اسفند سال 1402 به فروش رساند. اصلی‌‌‌ترین عامل رونق نرخ فروش «خکاوه» عرضه محصولات این شرکت در بورس‌کالاست. عرضه محصولات این شرکت در بورس‌کالا موجب شفافیت هرچه بیشتر نرخ محصولات این شرکت و در نتیجه افزایش سودآوری این شرکت شده است.
افت شتاب درآمدی
ارزیابی درآمد فروش خودروییها نشان می‌دهد که طی 13سال گذشته به‌طور متوسط 36درصد به مجموع درآمد این صنعت افزوده شده است. در سال 1403 مجموع درآمد به‌ثبت‌رسیده خودروییها 549هزار میلیارد تومان بوده که در مقایسه با سال ماقبل 22درصد رشد داشته است. مقایسه رشد درآمدی خودروییها با میانگین سالانه از نزول 14درصدی شتاب درآمد شرکت‌های خودرویی حکایت دارد. نزول شتاب درآمد خودروسازان در مقیاس فصلی نیز تداوم یافته است.
طی زمستان 1403 مجموع درآمد خودروسازان 136هزار میلیارد تومان به ثبت رسید که در مقایسه با مدت مشابه سال 1402، 3درصد افزایش داشت. در اولین ماه 1403، میزان رشد درآمدی شرکت‌های خودرویی 130درصد بود که بیشترین افزایش در مقیاس ماهانه شرکت‌های خودروساز بوده است. طی سال 1403، شرکت ایران‌خودرو بیشترین رشد درآمدی را تجربه کرد و مجموع درآمد این شرکت با افزایش 30درصد نسبت به سال ماقبل همراه شد.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات