نسخه جدید بورس
با اعلام آتش‌بس و خاتمه درگیری‌‌هــا میان ایران و اسرائیل، توجه‌‌ها بار دیگر به وضعیت بازارهای دارایی معطوف شده است. آنچه در صحنه معاملات بازارهای داخلی می‌‌گذرد حاکی از آن است که روند قیمت دلار و سکه کاهشی شده و به سطوح قبل از جنگ یعنی ۲۳ خردادماه بازگشته است. دلارآزاد که تا ۹۳ هزارتومان هم در روزهای پر تنش جنگی و با پیشروی ریسک‌‌های نظامی افزایش یافته بود؛ اکنون در کانال ۸۳هزار تومان در نوسان است. بازار طلا نیز در روزهایی که کشور با درگیری نظامی مواجه بود، عملا تعطیل شد. آخرین قیمت طلای ۱۸عیار در روز پنج‌شنبه ۲۲خرداد، روی عدد ۶میلیون و ۷۰۰هزار تومان قرار داشت. پس از جنگ ۱۲ روزه قیمت هر گرم طلای ۱۸عیار با رشد ۷درصدی، به ۷میلیون و ۲۰۰هزار واحد رسید. با این حال، سکه، معاملات خود را از ۲۷خردادماه آغاز کرد. سکه امامی طی این مدت، در کانال ۷۵میلیون تومان مورد دادوستد قرار گرفت.
اینک جای این پرسش است که بورس تهران با عادی شدن شرایط به چه سمتی حرکت خواهد کرد؟ قبل از پاسخ به این ابهام باید شرایط بازار سهام قبل از نبرد اسرائیل و ایران را مورد واکاوی قرار دهیم. در هفته سوم خردادماه بازار سرمایه وارد سراشیبی سقوط شد. شاخص کل بورس به طور مداوم ارتفاع خود را از دست می‌‌داد و در مسیر نزولی حرکت می‌‌کرد حتی بازدهی هفتگی آن به منفی ۳.۷۸درصد رسید. این عقب‌نشینی در شرایطی رخ‌‌داد که بسیاری از فعالان بازار با امید به بازگشت شاخص به کانال ۳میلیون‌‌واحدی، منتظر تثبیت آن در سطوح بالاتر بودند.اما بورس هم کانال ۳ میلیونی را از دست داد و هم در هفته‌‌های ماقبل آن دو کانال مهم ۳.۲ و ۳.۱ میلیون واحدی را از دست داده بود. اگرچه با وجود فراز و نشیب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های معاملاتی، بازار سهام همچنان عملکرد بهتری نسبت به سایر بازارهای دارایی را تا قبل از جنگ ثبت کرده بود. بازار طلا و ارز، پس از رشدهای شدید سال‌‌گذشته، بعد از آغاز مذاکرات هسته‌‌ای و از ۲۳ فروردین ماه وارد فاز‌‌اصلاح شدند؛ اما بورس تهران در مجموع موفق به کسب بازدهی مثبت شده است. شاخص‌‌کل بورس از ابتدای سال۱۴۰۴ تاکنون با رشد ۱۰درصدی همراه بوده است. شاخص هموزن نیز با ثبت بازدهی ۱۶.۱درصدی عملگرد بهتری را به نمایش گذاشته است.
ابهام در مسیریابی
یکی از نگرانی‌های اخیر سرمایه‌گذاران حول یک محور مهم قرار دارد؛ اینکه شرایط سیاسی و اقتصادی کشور چه سرنوشتی برای بازارهای دارایی به‌ویژه بورس رقم خواهد زد.این امر ابهامات جدی را در فضای بازارها رقم زده است و باید دید بعد از بازگشایی بورس تهران، چه واکنشی را از سوی معامله‌‌گران شاهد خواهیم بود. پیش‌بینی رفتار سرمایه‌گذاران در چنین شرایطی با توجه به تجربه ادوار گذشته چندان سخت نیست با در نظر گرفتن این موضوع که همزمان با تعویق گفت‌وگوهای هسته‌‌ای (قبل از آغاز نبرد) بازار سهام نیز به مرور رشدهای به دست آورده را پس داد؛ به روشنی می‌توان انتظار داشت؛ بازار سهام در روزهای نخست بعد از بازگشایی با واکنش هیجانی سهامداران مواجه شود که تا حدودی طبیعی نیز خواهد بود. بورس پرونده خود را در آخرین روز معاملاتی خرداد در کانال دو میلیون و ۹۸۴هزارو احدی بست.
این در حالی است که تا آنروز هنوز خبری از تجاوز نظامی اسرائیل به کشورمان نبود. به این ترتیب واکنش آمیخته به هیجان منفی در سمت فروش امری عادی در این شرایط محسوب می‌شود. بر اساس اظهارات کارشناسان ریزش احتمالی بورس، بعد از بازگشایی معاملات موقت خواهد بود. کما اینکه بعد از باز شدن معاملات صندوق‌های درآمد ثابت، حقیقی‌‌ها در روز نخست، ۱۷همت پول خارج کردند اما در روزهای بعد و با فروکش تب فروش، تعادل بیشتری را در سمت عرضه مشاهده کردیم به طوری که در دو روز پایانی هفته شاهد ورود پول حقیقی نیز به این صندوق‌ها بودیم. کارشناسان بازار سرمایه با تاکید بر بازگشایی بازار سرمایه در اسرع می‌‌گویند؛ تعویق در انجام معاملات، بی‌اعتمادی سهامداران را رقم خواهد زد. در همین رابطه فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه به «دنیای‌اقتصاد» گفت: قرار نیست بورس تهران در اولین روز بازگشایی شاهد رفتار منطقی سهامداران و رشد شاخص‌‌ها باشد. قدر مسلم بازار سرمایه تحت‌تاثیر احتیاط فعالان، روندی نوسانی را تجربه خواهد کرد. آنچه حائز اهمیت است این که وضعیت احتمالی پایدار نخواهد بود.
سناریوهای محتمل
فضای اقتصادی کشور با وجود اینکه وزیر اقتصاد در بحبوحه جنگ، وارد وزارتخانه شد با ابهامات زیادی مواجه است و معلوم نیست با توجه به وضعیت کنونی کشور، مدنیزاده کار خود را به عنوان وزیر اقتصاد، با چه چالش‌‌‌‌‌‌هایی آغاز خواهد کرد. علاوه بر اینکه او باید خود را با تیم اقتصادی دولت چهاردهم هماهنگ کند؛ اکنون این نگرانی نیز وجود دارد که آیا مدنیزاده برنامه‌‌های اقتصادی خود در قبل از جنگ را می‌تواند در شرایط کنونی نیز پیاده کند یا نه؟ این پرسش‌‌های کلیدی سرمایه‌گذاری در بورس تهران را نیز پرمخاطره جلوه می‌دهد. بازار سهام در دو هفته گذشته و با تدبیر نهاد ناظر به طور موقت تعطیل شد. البته این تعطیلی مسبوق به سابقه بوده و در دو سال گذشته نیز بارها با تشدید ریسک‌‌های سیاسی بورس به طور موقت تعطیل شده است.این وضعیت در مورد سایر بازارهای مالی نیز صدق می‌کند. در طول این مدت، سایر بازارهای مالی نیز در وضعیت نیمه‌‌تعطیل یا رکودی قرار داشتند. بازار ارز با نوسانات محدود، عمدتا با محوریت بازار غیررسمی و سامانه‌‌های ارز مبادلاتی فعالیت می‌‌کرد و قیمت دلار نوسان محدودی را تجربه کرد. بازار طلا و سکه نیز با افزایش جزئی همراه شد، اما حجم معاملات در هر دو بازار بسیار پایین‌‌تر از حالت عادی بود.به این ترتیب باید دید بورس بعد از بازگشایی چه چهره‌‌ای از خود را نشان خواهد داد.
بر اساس اظهارات کارشناسان بازار سرمایه، استراتژی احتیاط همچنان در دستور کار معامله‌‌گران قرار خواهد گفت. بورس تهران آماده انجام معاملات است.فضای روانی همه بازارها به‌ویژه بازار سهام در نقطه بحرانی قرار دارد. در حال حاضر فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران نسبت به وضعیت کنونی به دیده تردید می‌‌نگرند. بسیاری از سرمایه‌گذاران همچنان نسبت به بازگشت ثبات کامل به کشور مردد هستند. این امر علاوه بر اینکه می‌تواند به رفتار هیجانی معامله‌‌گران دامن بزند؛شرایط را برای ورود پول به بازارهای غیرمولد نیز هموار می‌کند. بر همین اساس سه سناریو برای بازار سرمایه قابل تصور است. در سناریوی نخست به محض بازگشایی بورس تهران، موجی از فروش و صفوف طولانی در سمت عرضه را به نظاره خواهیم نشست.این سناریو دست کم در روزهای نخست بازگشایی، محتمل خواهد بود. اما به طور حتم وضعیت مذکور دائم نیست. در این سناریو سطوح بیشتری از شاخص کل از دست می‌رود. در چنین حالتی بازگشت بورس به حالت عادی منوط به انتشار اخبار قوی مثبت است. این سناریو در عین حال که بدبینانه محسوب می‌شود اما در عمل می‌تواند در روزهای نخست بازگشایی به سرعت محقق شود. ریزش شدید در روزهای نخست و عبور از وضعیت مذکور در روزهای بعد از آن.
اما سناریوی دوم، در راستای وضعیت حاکم بر کشور ترسیم می‌شود. از یکسو پایان درگیری‌‌های نظامی اعلام شده و از سوی دیگر روایت‌‌های دیگری نیز در همین مسیر در حال رد وبدل شدن است. در ساعات نخستین روز سه‌شنبه، ۳ تیرماه به وقت تهران، توییتی غیرمنتظره از سوی دونالد ترامپ، آنهم در میانه جنگ و حملات، از توافق برای آتش‌بس میان ایران و اســرائیل خبر داد. نبردی که تا قبل از انتشار خبر آتش‌بس، وارد دوازدهمین روز شده بود؛ ناگهان جهان را در بهت فرو برد. این رویداد مهم بازتاب گسترده‌‌ای را از سوی سیاستمداران به دنبال داشت .
امری که منجر به نگاه آمیخته به احتیاط و امید، درمیان معامله‌‌گران بازارهای مختلف نیز خواهد شد. اظهارات کارشناسی نشان می‌دهد؛ غیرقابل پیش‌بینی بودن مواضع رئیس‌جمهور آمریکا به نوعی بر بلاتکلیفی‌‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری دامن می‌‌زند. به این معنا که در چنین شرایطی، رفتار سرمایه‌گذاران احتمالا بین دو جبهه احتیاط شدید و امید نسبی نوسان خواهد کرد. امید به بازگشت آرامش و کاهش ریسک‌‌های سیاسی و نظامی در کنار سناریوهای بدبینانه در بازار سرمایه شرایط فرسایشی را رقم خواهد زد. بورس در این وضعیت وارد فاز فرسایشی خواهد شد. یعنی در حالی که فروکش تنش‌‌های نظامی به مثابه عاملی در جهت تحریک تقاضا و ورود پول جدید به بازار تلقی می‌شود از سویی احتیاط بیش از حد و نگرانی‌های سرمایه‌گذاران می‌تواند به راحتی مانع از جذب پول شود و فرار پول را سرعت بخشد. تجربه سال‌های اخیر حاکی از ان است که هرگاه بورس وارد فاز فرسایشی شده به سختی توانسته از این مهلکه عبور کند. آیا بورس می‌تواند به مدار صعودی بازگردد؟ سناریوی سوم به همین موضوع می‌‌پردازد. طرفداران این سناریو معتقدند با توجه به عملکرد سازمان بورس در جنگ دوازده روزه و بسته شدن بازار، سرمایه‌گذاران تاحدودی اطمینان خاطر پیدا کردند که بازار در شرایط سخت با تهدید جدی مواجه نخواهد شد. بنابراین ممکن است بازار سرمایه به زودی وارد فاز صعودی شود. با همه این اوصاف این سناریو در زمره سناریوهای خوش‌بینانه محسوب می‌شود.
اما علاوه بر سناریوهایی که طرح شد یک پرسش کلیدی نیز وجود دارد. بعد از بازشدن بورس کدام گروه‌‌ها در معرض خطر قرار دارند؟ تحلیلگران معتقدند؛ در صورتی که بورس به روال عادی بازگردد؛ گروه‌‌های دلاری و صادرات‌‌محور از جمله پتروشیمی‌‌ها، فلزات اساسی و معدنی‌‌ها مورد توجه سهامداران قرار می‌‌گیرند. البته در صورت پیشروی ریسک‌‌های ژئوپلیتیکی ممکن است گروه‌‌های مورد نظر از توجه سهامداران خارج شوند. با این حال می‌توان انتظار داشت که همه این تحولات در سایه تغییرات و نوسانات نرخ ارز انجام شود. به طور مشخص گروه‌‌های خودرویی و بانکی نیز ممکن است از فضای کلی بازار تاثیرات جدی را بپذیرند. اما آنچه مهم ارزیابی می‌شود این است که وضعیت گروه‌‌ها در کوتاه‌مدت قابل پیش‌بینی خواهد بود.
گروه‌‌هایی که از ارزندگی چندانی هم برخوردار نیستند به سرعت با فروش مواجه خواهند شد. گروه‌‌های بزرگ بازار ممکن است با فشار مضاعفی همراه شوند. این درحالی است که پس از کاهش هیجانات فروش در میان‌‌مدت برخی از صنایع کوچک، مانند صنایع غذایی و سیمانی با حمایت دولت می‌توانند جذابیت داشته باشند. از امروز مقرر شده تا بازار سرمایه با همان‌سازوکار قبل از جنگ کار خود را آغاز کند. یکی از نکات مهمی در این میان اعلام رسمی سیاستهای ارزی و سایر سیاستهای اقتصادی از سوی بانک مرکزی است که می‌تواند به بازگشت اعتماد به بازار سرمایه کمک کند.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات