محمدحسین بابالو : رشد قیمتها در بازار آتی اگرچه با فراز و فرودهای جدید همراه شده ولی نشان میدهد که این روند افزایشی هنوز بر طرز فکر فعالان بازار اثر گذاشته و میتواند با جذب معاملهگران بیشتر، بازار آتی جذابتری را ترسیم کند. تداوم روند افزایشی پیشین، بیم و امید از دورنمای قیمتها، تاثیرپذیری از دادههای جانبی موثر بر قیمت سکه مخصوصا قیمت دلار، تداوم تاثیر برخی محدودیتهای معاملاتی بر حجم قراردادها، ذهنیتهای مختلف و بعضا متناقض در بازار آتی و همچنین میل به تداوم رشد قیمتها در زیر پوست بازار از جمله ویژگیهای این معاملات در طول هفته گذشته بود. اگرچه بسیاری از دادهها تفاوت چندانی با هفته قبل از آن نداشته است.
تمایل نسبی به رشد نرخ موجب شد تا قیمتها با یک فاز افزایش نرخ روبهرو شود اگرچه این روند کلی با فراز و فرودهایی جدی همراه شد تا جایی که شاهد یک روند افزایشی ممتد در بازار آتی نبودیم. نوسان قیمتها در بازار نقدی را باید دلیل اصلی این شرایط برشمرد اگرچه فعالان بازار هم با دادههای ضد و نقیض پیشرو چندان هم از توانایی تصمیمگیری برجستهای برخوردار نیستند. در این بین هرچند روند کلی قیمتها در طول هفته گذشته افزایشی بود ولی هنوز هم این بازار نتوانست رکوردهای قیمتی ۲۰ اردیبهشت را فتح کند اگرچه قیمتهای جذابی به ثبت رسید. بهعنوان مثال سررسید تیرماه بهعنوان نزدیکترین سررسید قیمتی فاصله چندانی با ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان نداشته و سررسید دیماه امسال هم ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان را هم تجربه کرده است. این موارد در حالی رخ داد که بهای سکه در بازار نقدی به سادگی به بیش از ۲ میلیون تومان رسید و گویی با تداوم معاملاتی در نزدیکی این قیمت، در حال کفسازی بر قیمت ۲ میلیون تومان است. رخدادی که بیش از همه بازار آتی را متأثر ساخته و میل به رشد قیمتها را افزایش میدهد. با توجه به شتاب نرخ با روند افزایشی و همچنین عقبنشینی مقطعی در بازار گویی این بار جنس رشد قیمتها با مسیرهای پیشین افزایشی آن متفاوت ظاهر شده و تنها دادههای روانی تاثیرگذار بر بازار سکه یا سیگنالهای سیاسی و رفتار فعالان بازار سمت و سوی قیمتها را تعیین نکرده و فعالیت بیشتر معاملهگران و تقابل عرضه و تقاضا در بازارهای نقدی و آتی نقشآفرینی بیشتری داشته است.
این روند کلی را باید به فال نیک گرفت زیرا به جذب حداکثری معاملهگران در بازار آتی منتهی خواهد شد. تجربه سالهای اخیر در بازارهای کالایی مختلف نشان داده که رشد نرخ و سپس تعدیل و تثبیت قیمتها میتواند از نوسان نرخ حمایت کرده و بازار رقابتی با تقابل عرضه و تقاضا را شکل دهد اگرچه تنها با فرض این سیگنال مشخص میتوان از پتانسیل رشد نرخ سخن گفت. حجم معامله بازار آتی در هفته گذشته شباهت بسیاری به هفته پیش از آن داشت گویی برخی رفتارها همان روند پیشین را تعقیب کرده ولی برخی دیگر نیز تغییر کرده است. بهعنوان مثال در هفته گذشته ۱۳۷ هزار و ۵۴۶ قرارداد آتی در بورس کالا منعقد شد که به نسبت هفته قبل از آن تنها ۲۴/ ۱ درصد رشد را نشان میدهد. این مطلب بدان معناست که این بازار حتی با وجود نوسان قیمتها باز هم تغییر چندانی را تجربه نکرده است. این مطلب البته با وجود محدودیتهای معاملاتی اخیر در بازار آتی قابل تحلیل است یعنی بازار فضای چندانی برای نوسان نرخ و بهصورت دقیقتر خودنمایی تقابل دیدگاهها ندارد.
این در حالی است که با پایان یافتن دوره معاملاتی آتی در سررسید اردیبهشتماه، عملا ۴ سررسید معاملاتی وجود دارد یعنی بخش مهمی از توانمندی حجم معاملات محدود شده است. با توجه به واقعیتهای موجود و سختگیریهای فعلی شاید بازار آتی پتانسیل خودنمایی بیشتری درخصوص حجم معاملات نداشته باشد. این مطلب را شاید بتوان بهعنوان یک نقطه ضعف جدی محسوب کرد زیرا واقعیتهای بازار آنگونه که انتظار آن وجود دارد، شفاف نخواهد شد. از سوی دیگر عدم رشد حجم معاملات نیز به معنی کاهش درآمدزایی بورس کالا و سیستمهای کارگزاری آن است که باز هم چندان جذاب نیست. در کنار ثبات نسبی حجم معاملات، در هفته گذشته شاهد بودیم که ۹ هزار و ۲۱۷ قرارداد – خریدار در برابر ۹ هزار و ۲۴۷ قرارداد – فروشنده ایفای نقش کردند که نشان میدهد همچون هفته پیش از آن فشار خرید ناچیزی در بازار خودنمایی کرده است. این وضعیت اما یک تفاوت دیگر با هفته قبل از آن دارد یعنی ارقام فوق چه در فاز خرید و چه فروش بیش از ۵۰۰ واحد افزایش داشته است.
این مطلب به معنی آن است که تعداد معاملهگران بیشتری در بازار ایفای نقش کردهاند که میتواند بهعنوان یک داده مهم برای حمایت از بازار تلقی شود. اهمیت این مطلب از آن جهت برجستهتر خواهد شد که این رقم مشارکت معاملهگران یکی از جذابترین شرایط معاملاتی در ماههای اخیر است، یعنی نظر مثبت فعالان بازار باز هم با گستردگی بالایی در بازار آتی در حال خودنمایی است. این موارد به معنی آن است که اگر سررسیدهای جدید به بازار آتی افزوده شود فضا برای جهش حجم معاملات آمادهتر خواهد شد آنهم در شرایطی که گویی معاملهگر گستردهای در بازار وجود دارد. در مورد شرایط کلی در معاملات باید به این نکته نیز اشاره داشت که همچون هفته گذشته شرایط ورود و خروج معاملهگران در بازار موقتی بوده یعنی پس از کسب سود حتی بهصورت مقطعی در تلاش بودند تا از بازار خارج شوند. این شرایط کلی خود یکی از سرعتگیرهای اصلی در برابر روند طولانی مدت رشد قیمتهاست اگرچه نشان میدهد ترس در بین اهالی بازار همچون گذشته و حتی جدیترارزیابی میشود.
کارنامه بازار جهانی طلا
در بازارهای جهانی پس از یک فاز مهم از افت ارزش طلا شاهد تقویت مجدد قیمتها هستیم تا جایی که باز هم قیمت هر اونس طلا به بیش از ۱۳۰۰ دلار رسید. این در حالی بود که ارزش دلار جهانی هم تقویت شد یعنی بهای طلا از این مسیر جدید وارد یک فاز محدودیت شده است. با توجه به افزایش ارزش دلار و رشد قیمت طلا میتوان گفت که توانمندی طلا برای فتح قلههای جدید قیمتی جذاب ارزیابی میشود ولی با توجه به شرایط کلی در اقتصاد آمریکا هنوز زمان مناسبی برای خودنمایی توانمندیهای قیمتی طلا فرا نرسیده است. هماکنون بهای طلا در یک فاز مهم از بیم و امید قیمتی است و با عبور از این شرایط برای میانمدت میتواند موفقیتهای بیشتری بهدست آورد. درخصوص بازار آتی سکه هم باید گفت که از هماکنون یک سیگنال افزایشی جدید در بازار پدید آمده که میتواند باز هم در محاسبات مورد توجه قرار بگیرد. مدتهاست که دادههای بینالمللی از تاثیر ناچیزی بر بازار آتی برخوردار هستند ولی با فرض احتساب این سیگنال افزایشی شاید باز هم باید با احتیاط به دادههای قیمتی در بازار آتی توجه کرد.
از هماکنون معاملات آتی زعفران هم در بورس کالا آغاز شده و در مراحل اولیه آن شاهد رونق مطلوبی در این بازار هستیم. با توجه به وجود بازار قدرتمند فیزیکی و بعضا توانایی خرید آتی و تحویل فیزیکی برای بسیاری از افراد میتوان به دورنمای این بازار خوشبین بود آن هم در شرایطی که موفقیت این بازار به معنی حمایت از بخش واقعی کشاورزی است. بهعنوان یک نمونه مشخص در مورد جذابیت قراردادهای آتی زعفران میتوان اینگونه عنوان کرد که دارایی پایه در این معاملات یعنی زعفران رشتهای بریده ممتاز (نگین) در آخرین عرضه فیزیکی در بورس کالا در طول هفته گذشته بین ۵ هزار و ۷۱۸ تومان تا ۶ هزار و ۴۲ تومان پیشنهاد نرخ شده ولی خریداری نداشته است اما همین کالا در بازار آتی بین ۶ هزار و ۷۸۰ تا ۷ هزار تومان در هر گرم مورد معامله قرار گرفت. این فاصله قیمتی نشان میدهد که گویی بازار آتی از هماکنون خود را برای کشف نرخ در آینده آماده کرده ولی مابهالتفاوت این دو بازار هم خود از جذابیت قیمتی بالایی برخوردار است.
نظرات