الزامات حضور صندوق‌ها در بازار پایه بررسی شد
به تازگی نشست هم‌اندیشی میان فرابورس ایران و صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بازارگردانی در خصوص بازار پایه برگزار شد که طی این نشست نمایندگان صندوق‌ها به بیان انتظارات و دغدغه‌های خود پیرامون نحوه حضور در فرآیند بازارگردانی سهام بازار پایه پرداختند.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، مدیرعامل فرابورس طی این نشست یکی از مهمترین اهداف ورود بازارگردان به سهام بازار پایه را کمک به فرایند حرفه‌ای‌گری و جلوگیری از رفتارهای هیجانی سهامداران در این بازار دانست و گفت: تعداد زیادی از سهام بازار پایه حتی از سهام شرکت‌های موجود در بازارهای اصلی بورس و فرابورس نقدشونده‌تر هستند و این مساله موجب شده تا یک عده با سیگنال‌فروشی در شبکه‌های اجتماعی از این شرایط به اصطلاح موج‌سواری کنند، اما حضور بازارگردان که خود نیز از معامله در این بازار سود کسب می‌کند به طور قطع در رفتار حرفه‌ای معامله‌گران که عمدتا سهامداران حقیقی هستند تاثیرگذار و کمک‌کننده است.
هانیه حکمت، نماینده صندوق فیروزه موفقیت از شرکت کارگزاری فیروزه آسیا نیز با بیان اینکه کم کردن دامنه نوسان نسبت به قبل از تغییرات بازار پایه موجب شده تا شاهد استقبال نسبتا کمتری از معامله سهام شرکت‌های موجود در این بازار باشیم، گفت: به طور طبیعی با توجه به ریسک نسبتا بالایی که شرکت‌های بازار پایه دارند، افراد ترجیح می‌دهند برای مبادله سهام به سراغ تابلوهای اصلی بورس و فرابورس بروند که باید به این موضوع توجه کرد.
وی با مهم و ارزشمند خواندن اقدام سازمان بورس در اعطای مجوز به صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای حضور در بازار پایه افزود: قبلا انجام فعالیت بازارگردانی تنها برای سهام شرکت‌های پذیرش‌شده امکان‌پذیر بود و با وجود درخواستی که برای بازار پایه داشتیم، اما این امکان وجود نداشت که هم‌اکنون با اعطای این مجوز می‌توان در این بازار ورود کرد.
عطا شاکری، نماینده صندوق مشترک یکم اکسیر فارابی نیز در این نشست، دغدغه‌های مجموعه خود برای ورود به سهام بازار پایه را برای انجام فعالیت بازارگردانی اینگونه تشریح کرد: بخشی از بازار همواره به سمت سهم‌های ارزنده و با پشتوانه بنیادین قوی حرکت می‌کند و این در حالیست که شرکت‌های موجود در بازار پایه اغلب سودآور نیستند و ارزندگی مناسبی نیز برای سرمایه‌گذاری ندارند. بنابراین موضوع ورود صندوق‌ها به بازار پایه در عین حال که می‌تواند به کلیت این بازار و رفتار معامله‌گران آن در جهت حرفه‌ای شدن کمک کند اما به نظر می‌رسد به الزامات و زیرساخت‌های بیشتری نیاز دارد.
به گفته وی شرکت‌های بازار پایه باید از طریق ابزارهایی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی احیا شوند و در مسیر بهبود عملکرد و فعالیت قرار بگیرند؛ تا آن زمان نیز می‌توان رفتار معامله‌گران این بازار را از طریق کاهش دامنه نوسان و یا بستن نماد شرکت‌هایی که هیچگونه اطلاعاتی منتشر نمی‌کنند و پایین‌ترین میزان شفافیت را دارند، مدیریت و کنترل کرد.
نیازمند تدوین قانون ورشکستگی هستیم
مدیرعامل فرابورس در پاسخ به این چالش‌ها و دغدغه‌های مطرح‌شده از سوی نماینده صندوق مشترک یکم اکسیر فارابی عنوان کرد: همانطور که می‌دانید ما قانون ورشکستگی در ایران را مشابه با رویه‌ای که در سایر نقاط دنیا دنبال می‌شود، نداریم و به دنبال تدوین این قانون هستیم. در سایر کشورها دوره تنفس به شرکت داده می‌شود تا در یک بازه زمانی مشخص نسبت به احیا و ریکاوری خود اقدام کند.
هامونی ادامه داد: در ایران اگر شرکتی در مرحله ورشکستگی قرار داشته باشد بسیاری از دستگاه‌ها و نهادها برای دریافت مطالبات خود، شرکت را بیش از پیش تحت فشار می‌گذارند که این موضوع روند احیای شرکت را مختل و تقریبا غیرممکن می‌سازد. بنابراین تدوین قانون ورشکستگی و اعطای یک دوره تنفس برای بهبود ساختار شرکت باید یکی از مهمترین الزامات قانون‌گذاران و سیاست‌گذاران باشد که در حال حاضر ما نیز به دنبال تدوین آن هستیم.
نماینده کارگزاری فارابی در ادامه سخنان مدیرعامل فرابورس این موضوع را نیز یادآور شد که برخی شرکت‌های بازار پایه بر خلاف تصور عموم، میزان بالایی از شفافیت را دارند و به طور منظم اطلاعات خود را منتشر می‌کنند، اما این شرکت‌ها که می‌توانند در بازارهای اصلی پذیرش شوند اقدامی در این خصوص نمی‌کنند.
شاکری افزود: به نظر می‌رسد قانون‌گذاران باید تلاش کنند در مقابل قانون سلبی، قانون ایجابی نیز داشته باشند به این مفهوم که شرکت‌های بازار پایه‌ای را برای پذیرش در بازارهای اصلی تشویق و ترغیب کنند و از مشوق‌هایی در این مسیر کمک بگیرند.
نماینده کارگزاری فارابی همچنین با اشاره به سخنان مدیرعامل فرابورس در خصوص چالش سیگنال‌دهی سهام بازار پایه در فضای مجازی بیان کرد: آنچه که در بحث شبکه‌های اجتماعی قطعا می‌تواند کمک کند بحث Social Trading و کمک قانون‌گذاران در تسریع این مساله است.
به گفته او اگر مدیای مناسبی برای بازار سرمایه تولید کنیم مردم به شبکه‌های اجتماعی و سیگنال‌فروشی در این فضا ورود نمی‌کنند، بنابراین ایجاد یک مرجع صحیح راه مهمی برای از بین بردن مراجع غلط و سیگنال‌دهی در شبکه‌های اجتماعی است.
هاشم ذوالفقاری دیگر نماینده کارگزاری فارابی نیز در این جلسه اظهار کرد: برای انجام عملیات بازارگردانی بازار پایه مهمترین عامل اثرگذار در ترغیب صندوق‌ها، ثبات رویه در اجرای قوانین است به این معنا که سرمایه‌گذار بداند تا زمان مشخصی قوانین این بازار با تغییر و تحول بنیادینی روبه‌رو نخواهد شد.
به گفته او اگر قوانین به طور دائم تغییر کند شاهد دلسردی صندوق‌ها برای ورود به بازار پایه خواهیم بود؛ چرا که نمی‌توان برنامه‌ریزی بلندمدتی برای این موضوع داشت.
جزئیات شفافیت شرکت‌های بازار پایه در اختیار صندوق‌ها قرار می‌گیرد
در بخش دیگری از این نشست سید جواد جمالی نماینده صندوق‌های مشترک پیشرو و پیشتاز از شرکت سبدگردان انتخاب مفید عنوان کرد: بنابر دلایلی که برای تغییر مقررات بازار پایه اعلام شده در حال حاضر دامنه نوسان کاهش یافته و نمادها در تابلوهای معاملاتی رنگی تقسیم‌بندی شده‌اند، اما در نظر بگیرید که از کل شرکت‌های این بازار شاید نزدیک به 20 شرکت نیز امکان احیا و ریکاوری نداشته باشند، بنابراین سرمایه‌گذاری در بازار پایه مورد اقبال نخواهد بود مگر آنکه سازمان بورس بازارگردانی سهام بازار پایه را برای صندوق‌ها الزامی کند.
مدیرعامل فرابورس در پاسخ به نماینده این صندوق‌ها عنوان کرد که در بازار پایه هم اکنون نماد معاملاتی بسیاری از بانک‌های خصوصی در حال معامله است که با تمهیدات بانک مرکزی دچار انحلال و مشکلاتی از این دست نخواهند شد و صندوق‌ها برای انجام بازارگردانی می‌توانند به این مساله توجه کنند.
او تاکید کرد: در واقع بخش زیادی از بانک‌هایی که در بازار سهام هستند در بازار پایه حضور دارند و برای تحلیل این صنعت تنها نمی‌توان به آن دسته از شرکت‌هایی که در بازارهای اصلی هستند بسنده کرد و اثر شرکت‌های بازار پایه را نادیده گرفت، به هر ترتیب برای حرفه‌ای شدن رفتار معامله گران بازار پایه لازم است تا صندوق‌ها به این بازار ورود کنند.
همچنین به گفته او از حدود 180 شرکت بازار پایه‌ای، 120 نماد معاملاتی به طور منظم اطلاعات خود را در سامانه کدال افشا می‌کنند و بالغ بر 90 درصد نمادهای تابلو زرد بازار پایه نیز اینگونه هستند. در تابلو قرمز هم که به نوعی شرکت‌هایی با بدترین ساختار و میزان شفافیت حضور دارند 14 شرکت درج نماد شده‌اند که نماد معاملاتی 9 شرکت در این بازار هم‌اکنون در حال معامله است.
هامونی با ارائه این توضیح افزود: اطلاعات مربوط به میزان شفافیت شرکت‌های بازار پایه و شرایط آن‌ها در اختیار صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بازارگردانی قرار داده می‌شود تا با شناخت دقیق‌تر از جزئیات این شرکت‌ها برای انجام عملیات بازارگردانی در بازار پایه اقدام کنند.
افزایش نقدشوندگی با ورود صندوق‌ها به بازار پایه
احمد اشتیاقی نماینده صندوق سرمایه‌گذاری تجربه ایرانیان ضمن قدردانی از فرابورس به دلیل تغییراتی که در مقررات بازار پایه اعم از دامنه نوسان و طبقه‌بندی جدید تابلوهای معاملاتی این بازار اعمال کرده است، گفت که رویه اتخاذشده قطعا به بازار سرمایه کمک می‌کند.
او درباره امکان ورود صندوق‌ها به بازار پایه، اظهار کرد: با ورود صندوق‌ها در کف قیمتی، قیمت‌ها در بازار پایه اصلاح می‌شود و از سوی دیگر با توجه به ارزش ذاتی سهام شرکت‌ها، نقدشوندگی افزایش می‌یابد چراکه اگر صندوق‌ها با مدیریت حرفه‌ای به این بازار ورود کنند می‌توانند نقدشوندگی سهام را پوشش دهند.
اشتیاقی با اشاره به اینکه اخیرا گروه‌های مجازی با تعداد اعضای زیاد، ویژه یک سهم بازار پایه‌ای فعال شده و تارگت‌های 200 تا 300 درصدی برای آن سهم در نظر گرفته‌اند، گفت: این موضوع خطرآفرین است و علی‌رغم محدودیت‌هایی که در دامنه نوسان ایجاد شده، سهامدارانی که نگاه بنیادی ندارند و به دنبال سودهای حداکثری هستند، هدف این گروه‌های مجازی قرار گرفته‌اند.
او با تاکید بر اینکه در شرایط فعلی مجددا قانونگذار درباره بهترین رویه‌ها برای جلوگیری از دامن زدن به افزایش قیمت سهم‌های غیربنیادی تصمیم‌گیری کند و افزود: همچنین صاحبان شرکت‌های بازار پایه‌ای خودشان متعهد به رفتار حرفه‌ای باشند و به کمک قانونگذار از سازوکارهایی برای جلوگیری از افزایش غیرمنطقی سهام شرکت خود استفاده کنند.
اشتیاقی یادآور شد که امکان ورود صندوق‌ها به بازار پایه تصمیم درستی است و پیشنهاد کرد که به صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت نیز مجوز ورود به این بازار داده شود چراکه قطعا مدیران این صندوق‌ها با توجه به ارزندگی سهام و دلایل بنیادی تصمیم به معامله می‌گیرند.
همچنین خانی نماینده سبدگردان سپهر کاریزما در بخش دیگری از این نشست هم‌اندیشی گفت: فارغ از بحث آموزش به سرمایه‌گذاران که بارها مورد تاکید قرار گرفته است یکی از دغدغه‌های اصلی درباره ورود صندوق‌ها به بازار پایه تحمیل ریسک به سرمایه‌گذاران فعلی صندوق است. از آنجا که درصد زیادی از سهامداران بازار پایه اشخاص حقیقی هستند ممکن است صندوقی که بخواهد در این سهم‌ها ورود کند با چالش‌هایی در زمینه رشد یا کاهش قیمت‌ها مواجه شود.
او همچنین در خصوص فعالیت صندوق‌های بازارگردانی در بازار پایه عنوان کرد: اگر در قدم اول بازارگردان‌ها فعال شوند، سایر صندوق‌ها نیز می‌توانند با اطمینان خاطر بیشتری به سهم‌های ارزنده و دارای صورت‌های مالی شفاف ورود کنند.
تفاوت ریسک سهم‌های بازار پایه‌ای
مونا حاج علی اصغر نماینده صندوق سرمایه‌گذاری کیان از ورود دو صندوق سهام این مجموعه طی چند روز اخیر به بازار پایه خبر داد و گفت: درخصوص نگرانی‌هایی که در مورد ریسک‌های بازار پایه مطرح شد مجموعه ما نیز دغدغه‌هایی دارد اما بهتر است به تمامی سهم‌های این بازار با یک دید نگاه نکنیم و روی هر نماد به صورت جداگانه بررسی‌های دقیق انجام شود؛ چراکه این سهم‌ها از نظر ملاحظات مدیریت ریسک، شرایط یکسانی ندارند.
در ادامه، احمد کوچکی نماینده تامین سرمایه تمدن نیز پیشنهاد کرد که فیلترهایی در بازار پایه ایجاد شود و افزود: برای مثال همانگونه که در صندوق‌های پوشش ریسک (hedge funds) ثروت شخص مبنای ورود است می‌توان ورود سرمایه‌گذاران به برخی از تابلوهای بازار پایه را منوط به شرایط خاصی کرد.
نماینده سبدگردان سهم آشنا نیز با اشاره به اینکه می‌توان به جای محدود یا تنبیه کردن شرکت‌های بازار پایه، مزیت‌هایی برای شرکت‌های بهتر در بازارهای بالاتر ایجاد شود، گفت: مثلا با افزایش دامنه نوسان در بازارهای بالاتر، سرمایه‌ای که وارد بازار می‌شود را به سمت بازارهای اصلی سوق داد و تمهیداتی گرفته شود تا آن‌هایی که شفافیت بیشتری دارند از سرمایه‌های واردشده بیشتر بهره‌مند شوند.
در بخش دیگری از این میزگرد، حبیب فرجی دانا نماینده تامین سرمایه لوتوس پارسیان، امکان سرمایه‌گذاری صندوق‌ها در بازار پایه را مثبت ارزیابی کرد و گفت: می‌توان از طریق ایجاد پتانسیل‌هایی به بازار پایه عمق بخشید؛ برای نمونه نهادهای ناظر در خصوص قانون ورشکستگی، وضعیت شرکت‌ها را پیگیری کنند تا مشخص شود شرکت ورشکست است یا خیر و اگر ورشکست نیست، راهکارهای تامین مالی برای رشد آن ارائه شود.
لازم به ذکر است در این نشست مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و معاون بازارهای خارج از بورس فرابورس نیز در خصوص اهمیت حضور بازارگردان در بازار پایه و نحوه حضور آن‌ها صحبت کردند.
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات