ردپای دلار در تورم قابل تجارت
دنیای اقتصاد : بررسی‌ها از اقلام قابل‌تجارت و غیرقابل تجارت حاوی سه نکته است. اول اینکه روند نزولی شاخص قابل‌تجارت متوقف شده که احتمالا اثر افزایش نرخ دلار در شهریورماه سبب ثابت ماندن شاخص این گروه شده است.
به‌صورت دقیق‌تر می‌توان گفت تورم ماهانه اقلام غیرقابلتجارت ۶/ ۰ درصد و تورم ماهانه اقلام قابل‌تجارت در مهرماه، صفر بوده است. دومین نکته این است که شاخص اقلام غیرقابل تجارت رشد ملایم خود را ادامه داده. به‌طوری‌که پس از هفت ماه از شاخص اقلام قابل‌تجارت پیشی گرفته است. علاوه‌بر این، تورم نقطه‌به‌نقطه اقلام قابل‌تجارت ۹/ ۸ درصد و تورم نقطه‌به‌نقطه اقلام غیرقابلتجارت ۸ درصد بوده است که با توجه به تورم نقطه‌به‌نقطه مهرماه شاخص کل که حدود ۴/ ۸ درصد گزارش شده، اقلام غیرقابل تجارت از رشد تورم نقطه‌به‌نقطه کل کاسته است.
مدار صفر درجه ماهانه
گزارش بانک مرکزی از اقلام قابل‌تجارت و غیرقابل تجارت در مهرماه سال ۹۶، منتشر شد. براساس این گزارش، شاخص اقلام قابل‌تجارت در مهرماه سال‌جاری مانند ماه قبل گزارش شده و در سطح ۸/ ۱۰۷ باقی مانده است. نگاهی به روند شاخص اقلام قابل‌تجارت مشخص می‌کند که این شاخص از خرداد ماه سال‌جاری روند نزولی داشته و تا نیمه نخست سال‌جاری این روند را ادامه داده بود؛ درحالی‌که در مهرماه روند کاهشی این شاخص متوقف شده و در همان سطح شهریورماه باقی مانده است. به این ترتیب رشد ماهانه شاخص قابل‌تجارت در مهرماه سال ۹۶، در حد صفر گزارش شده است.
از سوی دیگر، از سرعت رشد شاخص اقلام غیرقابلتجارت در مهرماه نیز کاسته شده است به‌طوری‌که این شاخص در شهریورماه ۱/ ۱۰۸ واحد گزارش شده بود که در مهرماه با ۷/ ۰ واحد افزایش به سطح ۸/ ۱۰۸ واحد رسیده است. گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که تورم ماهانه شاخص اقلام غیرقابل تجارت در مهرماه حدود ۶/ ۰ درصد بوده است. این در حالی است که تورم ماهانه این شاخص در شهریورماه به نسبت مردادماه ۹/ ۰ درصد گزارش شده بود. از سوی دیگر، مقایسه تغییرات شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی در مهرماه نشان می‌دهد که تورم کالاهای مصرفی در مهرماه ۴/ ۰ درصد بوده است و به نسبت شهریورماه ۱/ ۰ واحد درصد افزایش داشته است. با توجه به اینکه تورم ماهانه شاخص اقلام قابل‌تجارت از محدوده منفی به صفر و تورم ماهانه شاخص اقلام غیرقابل تجارت مثبت ۶/ ۰ درصد بوده (نسبت به شهریورماه ۳/ ۰ واحد درصد کاهش داشته است)، می‌توان نتیجه گرفت که نقش اصلی افزایش ۱/ ۰ واحد درصدی تورم کل برعهده اقلام قابل‌تجارت بوده است. ازآنجاکه اقلام قابل‌تجارت اقلامی هستند که می‌توانند در مکانی دیگر و دورتر از جایی که تولید شده‌اند به فروش برسد؛ بنابراین این اقلام به‌طور کلی دارای ویژگی صادرات و واردات هستند و در نتیجه تحت تاثیر قیمت ارز خواهند بود. در گزارش‌های قبلی «دنیای اقتصاد» به این نکته اشاره شده بود که ثابت ماندن نرخ ارز در ماه‌های ابتدایی سال‌جاری سبب نزولی شدن این شاخص شده بود؛ اما روند صعودی نرخ دلار در شهریورماه روند نزولی شاخص قابل‌تجارت را تغییر داده و به سطح صفر رساند. البته اثرات افزایش نرخ دلار بر این شاخص هنوز کاملا مشهود نیست و به‌نظر می‌رسد تا پایان پاییز نیز چندان مشخص نباشد.
چهار نقطه عطف
ترسیم روند دو شاخص اقلام قابل‌تجارت و غیرقابل تجارت در یک کادر نشان می‌دهد که این دو شاخص از ابتدای سال گذشته تا پایان مهرماه سال‌جاری چهار بار از هم گذر کرده‌اند. اولین بار در اردیبهشت سال گذشته در رقم ۳/ ۹۶ با هم تلاقی داشته‌اند که پس از آن شاخص غیرقابل تجارت به روند ملایم صعودی خود ادامه داده و شاخص اقلام قابل‌تجارت با نوسان اندک از شاخص غیرقابل تجارت فاصله گرفته است. اما این فاصله بیش از سه ماه طول نکشیده و در شهریورماه دوباره این دو شاخص از هم گذر کردند. این بار شاخص اقلام قابل‌تجارت با در پیش گرفتن روند نزولی، برای پنج ماه از شاخص اقلام غیرقابل تجارت کمتر بوده است؛ اما در ادامه شاخص اقلام قابل‌تجارت صعودی شده و در بهمن‌ماه سال ۹۵، مجددا دو شاخص به‌هم می‌رسند. شاخص اقلام قابل‌تجارت از بهمن‌ماه سال ۹۵ شیب صعودی تندی در پیش گرفته که تقریبا تا خرداد ماه سال ۹۶ ادامه داشته است. اما پس از آن به مدت سه ماه روند آن نزولی شد تا اینکه در شهریورماه برای چهارمین بار با شاخص اقلام غیرقابلتجارت تلاقی پیدا کرد. براساس آخرین گزارش رسمی بانک مرکزی در مهرماه سال‌جاری شکاف بین این دو شاخص مجددا آغاز شده است. البته این بار پس از هفت ماه شاخص غیرقابلتجارت از شاخص قابل‌تجارت بیشتر شده است. از سوی دیگر، براساس تعریف ارائه شده در گزارش بانک مرکزی، اقلام مصرفی در بخش خانوارهای کشور را در یک دسته‌بندی کلی می‌توان به دو دسته اقلام قابل‌تجارت و غیرقابلتجارت تقسیم کرد که اغلب کالاهای صنعتی و کشاورزی و بخشی از خدمات در دسته کالاهای قابل‌تجارت قرار دارند. اما از سوی دیگر گروه اقلام غیرقابل تجارت شامل مسکن و بخش دیگری از خدمات می‌شود. در نتیجه مشاهده روند‌ها حاکی از این است که اقلام غیرقابل تجارت که بخش عمده آن را مسکن و خدمات تشکیل می‌دهد، روندی صعودی با شیب ملایم در پیش گرفته است.
گذر تورم نقطه‌به‌نقطه دو شاخص
براساس گزارش بانک مرکزی از شاخص بهای اقلام قابل‌تجارت و غیرقابلتجارت، تورم نقطه‌به‌نقطه اقلام قابل‌تجارت به ۹/ ۸درصد رسیده است. نگاهی به روند تورم نقطه‌به‌نقطه این شاخص از ابتدای سال‌جاری تا پایان مهرماه نشان می‌دهد که تورم سالانه شاخص بهای اقلام قابل‌تجارت در فروردین ماه سال‌جاری ۶/ ۱۶ درصد بوده و تا پایان شهریورماه با استمرار یک روند نزولی به ۵/ ۸ درصد کاهش پیدا کرده است. اما در مهرماه این روند مسیر مخالف در پیش گرفته و حدود ۴/ ۰ واحد درصد مثبت‌تر شده است. به این ترتیب به‌نظر می‌رسد نمودار تورم نقطه‌به‌نقطه در ۵/ ۸ درصد به کمترین مقدار خود رسیده و پس از آن تغییر مسیر داده و روند صعودی در پیش گرفته است. این در حالی است که تورم نقطه‌به‌نقطه اقلام غیرقابل تجارت از فروردین‌ماه سال‌جاری تا مردادماه روند صعودی با شیب ملایم داشته و در شهریورماه به مقدار ۱/ ۰ واحد درصد مثبت شده است. اما در مهرماه ۳/ ۰ واحد درصد کاهش داشته و تورم نقطه‌به‌نقطه ۸ درصد را ثبت کرده است. از سوی دیگر، با قرار دادن نمودار این تورم نقطه‌به‌نقطه این دو شاخص در یک قاب می‌توان دید که از ابتدای سال به هم همگرا شده و در شهریورماه با هم تلاقی داشته‌اند. اما در مهرماه مجددا از هم فاصله گرفته با این تفاوت که این بار نسبت به هم واگرا شده‌اند. به‌نظر می‌رسد با توجه به افزایش نرخ دلار در ماه‌های شهریور و مهر سال‌جاری به نسبت سال گذشته، تورم نقطه‌به‌نقطه اقلام قابل‌تجارت افزایش پیدا کرده و شکاف حاصل شده بین این دو نمودار در ماه‌های آتی بیشتر شود.
این خبر را به اشتراک بذارید!
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات