عقب نشینی معامله‌گران از «آتی»
محمدحسین بابالو
دنیای اقتصاد : طی ماه‌های اخیر نوسان قیمت‌ها در بازار نقدی یکی از دوره‌های ملتهب قیمتی را ایجاد کرد اگرچه داده‌های حاشیه‌ای یا رخدادها در بازارهای مختلف نیز به این شرایط دامن زد. اما بازار آتی در برابر نوسان قیمت‌ها در طول هفته گذشته موضعی احتیاطی اتخاذ کرده و نوسانات منطقی‌تری را تجربه کرده است. در هفته گذشته بازار آتی اگرچه در فاز فروش بود، ولی رشد قیمت‌ها ایجاب می‌کرد حجم معاملات و نوسان نرخ‌هایی شدیدتر به ثبت برسد، ولی دورنمای بازار حداقل برای بازار آتی چندان هم شفاف و از لحاظ قیمتی امیدوارکننده نبوده است. به نظر می‌رسد همه منتظر نتیجه آغاز معاملات سکه و ارز در سامانه‌های جدید معاملات هستند، زیرا نه تنها بر بازارهای نقدی و آتی سکه بلکه بر بازار سهام و ارز هم تاثیراتی جدی دارد. البته نرخ کشف شده در این بازار بیشترین اهمیت را به خود اختصاص خواهد داد.
نوسان قیمت‌ها در بازار نقدی سکه در روزهای اخیر موجب شد تا بازار آتی هم حال و روز جذابی نداشته باشد، آن هم در شرایطی که فراز و فرود بسیاری در معاملات وجود داشته و سختگیری‌های جدیدی اعمال شده و بازار نقدی و آتی سکه بیش از شرایط متعادل، با ابهام و بیم و امید قیمتی روبه‌رو بوده است. این وضعیت در شرایطی خودنمایی کرد که بهای سکه نقدی در روزهای اخیر اصلاح قیمت بسیاری داشته و از بالای ۳ میلیون تومان تا ارقامی کمتر از ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان هم به‌صورت مقطعی نوسان کرد. این وضعیت قیمتی در بازار نقدی پتانسیل تغییر نرخ‌های بزرگی در بازار آتی را در بر داشت ولی مدیریت‌های قیمتی در بازار آتی هم جلوی ضرر و زیان‌های بسیاری را گرفت و هم شرایط آرام‌تری از لحاظ قیمتی ایجاد کرد.
همین نکته یعنی توان مدیریت بازارهای رسمی در شرایط بحرانی نشان می‌دهد که اگر بازارهای مختلف هم در چارچوب‌های رسمی با آزادی عمل کافی قابلیت داد‌و‌ستد کامل داشته باشند می‌توان از این ابزارها در شرایط خاص استفاده کرد.
نوسان شدید قیمت‌ها در روزهای اخیر در بازار ارز و سکه یکی از رخدادهای مهمی بود که نمی‌توان به آن اشاره نکرد، ولی همین شرایط در بازار آتی با یک فاز تعدیل همراه بود یعنی شدت رخدادها در بازار آتی بورس کالا آن‌گونه که بازار انتظار داشت محقق نشده و این مطلب به معنی آن است که بازار آتی شرایط متعادل‌تری خود را حفظ کرده است. همین سیگنال یعنی مدیریت بازار آتی در بستر بازار خود نشان می‌دهد که این بازار هوشمندتر از بازار نقدی بوده و در عین تاثیرپذیری، باز هم از ضرایب تعدیل درونی خود استفاده می‌کند. در مورد نوسان قیمت‌ها بحث‌های مختلفی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مطرح شده و در نمودار قیمت‌ها نیز قابل رهگیری است.
همه‌چیز در مورد دورنمای قیمت‌ها به شیوه جدید معامله سکه و ارز در بازارهای جدید آن باز می‌گردد و تا زمانی که نرخ کشف شده در این بازارها مشهود نشده، نمی‌توان اظهارنظر قطعی داشت، ولی ذات تشکیل بازارهای جدید با آزادی عمل گسترده به معنی کاهش حباب قیمتی، تقابل عرضه و تقاضا و آرامش بیشتر نرخ خواهد بود.
نوسان حجم معاملات و سایه روشن جذابیت بازار آتی
حجم قراردادهای آتی سکه در بورس کالا در هفته گذشته کاهش چشمگیری داشت آن‌هم در شرایطی که بازار هنوز هم جذابیت قیمتی پیشین خود را تقریبا حفظ کرده است. این وضعیت به صراحت از کاهش جذابیت بازار آتی خبر داده و می‌تواند چهره جدیدی از این بازار را در آینده ترسیم کند که از جذابیت پیشین برخوردار نیست.
در هفته گذشته حجم قراردادهای آتی سکه در بورس کالا به ۱۱۵ هزار و ۸۸۲ قرارداد رسید که به نسبت هفته قبل از آن افت ۵۵/ ۳۴ درصدی را نشان می‌دهد. این رقم معاملات از آن‌جهت بسیار مهم و البته پایین به شمار می‌رود که اگر هفته نیمه تعطیل منتهی به ۱۸ خرداد ماه را در نظر نگیریم، این وضعیت معاملاتی در کمترین سطح سال جاری قرار خواهد داشت. همین ویژگی که یک سنت‌شکنی مهم برای سال جاری است را شاید بتوان مهم‌ترین رخداد معاملاتی در هفته گذشته به شمار آورد، زیرا امکان تغییراتی جدی در بازار را مطرح می‌کند. به‌صورت دقیق‌تر در کنار فراز و فرود جذابیت قیمتی در بازار نقدی، نوسان حجم معاملات در بازار آتی نشان دهنده آن است که دیگر این بازار از روزهای اوج خود فاصله گرفته و حتی باید نگران کاهش بیشتر حجم معاملات بود. این وضعیت این نکته را هم گواهی می‌دهد که دیگر روزهای اوج این بازار با مهاجرت نقدینگی به پایان رسیده و نوبت بازارهای دیگری است که از روزهای جذاب و هجوم نقدینگی تاثیر بپذیرند. این سیگنال را باید جدی گرفت زیرا بازار آتی معرف کوچکی از بازار نقدی سکه است و کاهش جذابیت آتی چون شفافیت بیشتری داشته و آمارهای دقیق‌تری را نشان می‌دهد، به صراحت از احتمال پایان یافتن التهاب قیمتی در بازار نقدی خبر می‌دهد. البته این ادعا چهره تمام‌نمای بازار نیست و برای تایید یا رد آن باید به داده‌های جایگزین بیشتری اشاره کنیم که واقعیت‌ها را بیش از پیش به مخاطب ارائه کند.
از سوی دیگر دولت هم به معاملات سکه ورود کرده و احتمال سختگیری‌های جدی و رصد معاملات و حتی میزان دارایی به‌صورت طلا را مد نظر قرار داده که در کنار ایجاد بازار منسجم و رسمی برای گواهی سپرده سکه، التهاب قیمتی را کاهش داد و به احتمال زیاد به افت حباب سکه و متعادل شدن این بازار منجر می‌شود. با توجه به تمامی این موارد باید از هم‌اکنون تغییر چهره احتمالی بازار آتی را مدنظر قرار داد، ولی این ادعا هنوز هم به بررسی بیشتری نیاز دارد، زیرا وضعیت معاملاتی نشان می‌دهد که هنوز به‌صورت کامل و جامع خودنمایی نکرده و زمانبر است.
در طول هفته گذشته ۹ هزار و ۹۶ خریدار معامله در بازار آتی بورس کالا ایفای نقش کرده‌اند که در مقابل آن ۸ هزار و ۹۶۸ فروشنده قرارداد به ثبت رسیده است. همین عدد نشان می‌دهد که هنوز هم فعالیت‌ها در بازار آتی جدی است و می‌تواند از تداوم جذابیت معاملاتی خبر بدهد ولی واقعیت آن است که حجم قراردادها بسیار کاهش یافته و به معنی آن است که تعداد مشخصی از معامله‌گران، حجم معاملات کمتری را تجربه کرده‌اند. این وضعیت در کنار سختگیری‌های بورس کالا در مسیر معاملات توجیه‌پذیر است ولی نمی‌توان گفت که تعداد معامله‌گران کاهش داشته است. این در حالی است که این ارقام معاملاتی به نسبت هفته گذشته حتی نزدیک به ۷۰۰ واحد افزایش داشته که خود نشان‌دهنده جذابیت‌های جدید در این بازار است. از سوی دیگر حجم نقدینگی موجود در حساب‌های معاملاتی افراد هم تغییر چندانی نداشته یعنی نمی‌توان ذهنیت خروج سرمایه از این بازار را مطرح کرد.
از سوی دیگر قیمت‌های بالای سکه موجب شده تا وجه تضمین قراردادها افزایش یابد یعنی با سرمایه ثابت، تعداد قراردادها کاهش یافته و فضا برای محدودیت معاملات در بازار آتی ناخودآگاه افزایش خواهد یافت. این وضعیت هم یکی از واقعیت‌های بازار آتی در روزهای گذشته بوده یعنی در برابر ادعای اول یعنی احتمال خروج سرمایه از بازار آتی موضع‌گیری می‌کند. با توجه به این شرایط نه می‌توان ادعای خروج سرمایه از بازار آتی به‌عنوان یک شاخص معاملاتی و قیمتی از بازار نقدی را رد کرد و نه می‌توان آن را با واقعیت‌های موجود تایید کرد. برای بررسی دقیق‌تر این شرایط که تاثیر مهمی بر دورنمای قیمت‌ها بر‌جای می‌گذارد باید واقعیت‌های بازار سکه را هم مورد ارزیابی قرار داد.
بازار آتی را باید نمونه‌ای از رخدادها در بازار نقدی به‌شمار آورد یعنی معاملات آتی به گونه‌ای، کوچک شده بازار نقدی با شفافیتی حداکثری است که می‌توان از بازار آتی به‌عنوان ویترین بازار نقدی نام برد. هم‌اکنون در بازار نقدی نگرانی‌ها از فراز و فرود نرخ جدی است و بازار سکه نقدی هر روز منتظر است تا بتواند نرخ فردا را کشف، رصد و معامله کند تا از این نوسان قیمت‌ها هم کسب سود کرده و هم از ریسک‌های احتمالی آن پرهیز کند. این وضعیت در شرایطی خودنمایی می‌کند که بالاخره دولت هم در بازار سکه و هم در بازار ارز به فکر بازارهای ثانویه افتاده تا حجم نوسان نرخ را به حداقل رسانده و شرایط متعادل و منطقی را بر بازارها حاکم گرداند. این دو سیگنال موجب می‌شود که پتانسیل رشد نرخ در بازار سکه محدود شده و قیمت‌های فعلی حتی به‌عنوان سطوحی منطقی با تقابل عرضه و تقاضا کشف شده و مورد‌توجه قرار بگیرد. این وضعیت در کنار نرخ‌های بالای فعلی در بازارها به‌خودی خود جذابیت خرید را محدود کرده است. به‌صورت دقیق‌تر شاید اهالی بازار از احتمال سقوط آزاد نرخ نگران نباشند ولی پتانسیل رشد بیشتر قیمت‌ها را هم با تردیدی جدی همراه می‌بینند. این وضعیت به معنای آن است که نگهداری دارایی در بازار سکه و ارز شاید ریسک چندانی نداشته باشد ولی پتانسیل رشد نرخ چندانی هم ندارد و همین ادعا به معنی بازماندن بسیاری از افراد از رشد‌های قیمتی در بازارهای مشابهی همچون بازار سهام است. در بازار آتی هم می‌توان این ادعا را مشاهده کرد یعنی از هم‌اکنون پتانسیل تقویت جدی حجم معاملات با تردید روبه‌رو شده ولی نمی‌توان به صراحت عنوان کرد که حجم معاملات باز هم کاهش می‌یابد و یا وارد یک فاز تقویت در این بازار هستیم. از سوی دیگر اما و اگرها حول بازار آتی هنوز هم به قوت خود پایدار است و تغییر چندانی در این ساز و کار و البته تهدیدهای آن ایجاد نشده، اگرچه شرایط کلی آن تغییر کرده است.
نکته دیگر همان گستره معاملاتی گواهی سپرده کالایی سکه در چارچوب رفتار بانک مرکزی است که در کنار بازار آتی ایجاد شده و به سرعت جای پای خود را در بازارهای مختلف باز خواهد کرد. ساده‌ترین خروجی وجود این بازار افزایش ثبات قیمتی است یعنی بخشی از هیجانات نرخ در این بازار تعدیل شده و تکانه‌های افت قیمتی با جرقه‌های رشد نرخ کمتر و یا شتاب پایین‌تری را شاهد خواهیم بود که در نهایت به افزایش آرامش قیمتی منجر می‌شود. حال در شرایطی که معاملات کوتاه‌مدت در بازار آتی مدت‌ها روال عمومی در این بازار بوده و معامله‌گران پس از کسب سودهای مقطعی به سرعت به سمت استفاده از آن و پوشش ریسک حرکت می‌کنند، این سیگنال یعنی آرامش معاملات چندان هم برای بازار آتی مفید نخواهد بود و جذابیت معاملات را محدود خواهد ساخت.
در ادامه می‌توان این‌گونه عنوان کرد که روزهای طلایی سکه و التهاب قیمتی و تکانه‌های جدی نرخ دیگر جای خود را به آرامشی شکننده می‌دهد که حداقل خروجی آن بی رمقی تقاضای جدید و خروج گام به گام سرمایه‌ها از بازار نقدی و آتی سکه به سمت بازارهای رقیبی همچون بورس خواهد بود.
در پایان نکته‌ای از قلم افتاده و آن هم جریان غالب قیمتی و معاملات در بازار آتی در هفته گذشته بود. در هفته قبل به‌رغم جریان افزایشی قیمت‌ها در بازار آتی که در نمودارها قابل رهگیری است ولی میل؛ بیش از خرید، به فروش در بازار بود و شتاب فروش در این بازار مشهود بود. ذات وجود فشار فروش در آمارهای رسمی به‌رغم افزایش قیمت‌ها و البته نگرانی از سختگیری‌های معاملاتی خود به این معناست که دیگر بازار چندان هم دورنمای جذابی را برای معامله‌گران حرفه‌ای ترسیم نکرده یعنی دوران فوران درآمدزایی در بازار آتی سکه به پایان رسیده است. این وضعیت ممکن است زیان‌هایی هم در بازار آتی به همراه داشته باشد آن‌هم در شرایطی که دورنمای جذابی پیش‌روی این بازار قرار ندارد.
این خبر را به اشتراک بذارید!
برای ارائه نظر خود وارد حساب کاربری خود شوید
نظرات